Schending onderzoeksplicht: mag notaris afgaan op informatie van cliënt?

De rechtbank wees onlangs een uitspraak in een zaak tussen een notaris en een cliënt. De cliënt had de notaris aansprakelijk gesteld wegens het schenden van zijn onderzoeksplicht. Hoever reikt deze rechercheplicht? Advocaat Hidde Reitsma, die regelmatig zaken behandelt over beroepsaansprakelijkheid van de notaris licht de casus toe.

Verwerping nalatenschap door eiser

De feiten in deze zaak waren als volgt. De vader van eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser komt te overlijden. Eiser, zijn broer en hun moeder zijn blijkens de verklaring van erfrecht enig erfgenamen. Vader had geen testament. Eiser en broer verwerpen de nalatenschap. Zij geven opdracht De overeenkomst waarbij iemand anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst diensten verrichten voor een opdrachtgever.
» Meer over opdracht opdracht aan notaris x om de verklaring van verwerping in te dienen bij de griffie. Notaris x voldoet aan dit verzoek.

Inschakeling notaris bij verdeling nalatenschap

Enige tijd later wenden eiser en zijn broer zich tot gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde, een andere notaris. Zij vragen hem de nalatenschap van de vader te verdelen in die zin dat de broer en moeder hun erfdeel in een bedrijfspand van de vader –tegen financiële compensatie- overdragen aan eiser. De notaris stelt een verdeling van de nalatenschap op en een akte Een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen.
» Meer over akte akte van levering. Na deze verdeling en levering blijkt echter dat de eiser en broer de nalatenschap van de vader reeds hadden verworpen. Zij hadden dus geen aanspraak op de erfenis van de vader en de verdeling van de nalatenschap zoals tussen eiser, broer en moeder overeengekomen was niet mogelijk. Er was derhalve sprake van een nietige verdeling. De eiser heeft het bedrijfspand nimmer geleverd gekregen.

Notaris aansprakelijk wegens onrechtmatig handelen?

De eiser stelt in een dagvaardingsprocedure dat gedaagde onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig heeft gehandeld door zijn onderzoeksplicht te schenden bij de voorbereiding van de akte van verdeling en levering . Hierdoor heeft eiser schade geleden die hij op gedaagde en zijn kantoor wil verhalen. De Rechtbank is echter van mening dat er geen sprake is van onrechtmatig handelen.

Rechtbank: notaris geen verdere onderzoeksplicht

Gezien de omstandigheden hoefde gedaagde de verklaring van verwerping (welke was ingediend door een andere notaris) niet te kennen. Eiser heeft ook niets hierover gezegd tegen gedaagde en gedaagde mocht aldus uitgaan van de situatie dat de nalatenschap niet was verworpen. Gedaagde is afgegaan op de verklaring van erfrecht welke hij wel had ontvangen. Hij had geen concrete aanwijzingen om aan de juistheid van deze verklaring te twijfelen en er rustte dan ook geen verplichting op gedaagde om daar verder onderzoek naar te doen. Bovendien zijn de akte van verdeling en levering uitvoerig met eiser c.s. besproken zodat zij wisten dat de notaris uitging van een niet-verworpen boedel. Eiser wordt in het ongelijk gesteld.

Notaris belast met verlijden akten

Een notaris is belast met een aantal bijzondere taken. Afspraken tussen partijen legt een notaris schriftelijk vast in een akte. Een akte heeft bewijskracht en de afspraken hierin kunnen door een schuldeiser zonder Tussenkomst Wanneer een derde een zelfstandige procespartij wil innemen in een reeds aanhangig geschil.
» Meer over tussenkomst tussenkomst van de rechter worden afgedwongen. Voor sommige overeenkomsten heeft de wet zelfs een authentieke akte Authentieke akten zijn akten in de vereiste vorm en bevoegdelijk opgemaakt door ambtenaren, aan wie bij of krachtens de wet is opgedragen op die wijze te doen blijken van door hen gedane waarnemingen of verrichtingen.
» Meer over authentieke akte notariële akte verplicht gesteld. Zoals in geval van de levering van onroerend goed of de oprichting van een besloten vennootschap. Een notaris is een onafhankelijk deskundige die de belangen van beide partijen in de gaten moet houden. Daarom geldt voor een notaris ook een bijzondere zorgplicht De verplichting van een opdrachtnemer om de zorg van een goed opdrachtnemer in acht te nemen.
» Meer over zorgplicht zorgplicht.

AMS Advocaten bij schending zorgplicht notaris

Deze zorgplicht houdt in dat  een notaris ten opzichte van zijn cliënt de zorgvuldigheid in acht dient te nemen die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot mag worden verwacht. Te verlijden akten dien hij zorgvuldig voor te bereiden en hij dient te checken of deze aansluiten bij de bestaande feitelijke en juridische situatie. Hij mag hierbij uitgaan van de informatie die hij van cliënten krijgt, aangevuld met binnen de beroepsgroep gebruikelijke zelfstandig onderzoek. Onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld in geval van onduidelijkheden of tegenstrijdigheden in de van cliënten verkregen informatie, dient de notaris dit zelfstandig onderzoek uit te breiden.