Beroepsaansprakelijkheid van advocaten: wat is de norm?

Welke norm geldt bij beroepsaansprakelijkheid van advocaten? Is dit dezelfde als bij bestuurdersaansprakelijkheid Een breed, algemeen begrip voor de aansprakelijkheid van de bestuurder van een rechtspersoon jegens ofwel die rechtspersoon of een of meer schuldeisers of andere belanghebbenden bij die rechtspersoon. De wet kent een aantal specifieke bepalingen over bestuurdersaansprakelijkheid.
» Meer over bestuurdersaansprakelijkheid bestuurdersaansprakelijkheid? Is van belang aan wie de opdracht De overeenkomst waarbij iemand anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst diensten verrichten voor een opdrachtgever.
» Meer over opdracht opdracht is gegeven? En maakt het nog uit of de betreffende advocaat een partner is of in loondienst is van het advocatenkantoor? Advocaat verbintenissenrecht Sander Schouten legt uit aan de hand van een arrest van de Hoge Raad.

Opdracht tot advisering aan advocaten

De casus die voorlag was als volgt. De heer Breeweg had een opdracht tot advisering gegeven aan een advocatenkantoor dat uit een maatschap bestaat. Twee advocaten van dat kantoor hebben in dat kader in 2007 en 2008 werkzaamheden voor Breeweg verricht. Eén advocaat was partner, de ander advocaat in dienstbetrekking.

Advies over zekerheden

Breeweg had in mei 2008 aan Alasco Vastgoed B.V. (hierna: Alasco) een geldlening van € 1 miljoen verstrekt. Tot zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid van terugbetaling verkreeg Breeweg op advies van zijn advocaten onder meer een hypotheekrecht Een hypotheekrecht is een beperkt recht strekkende om op de daaraan onderworpen goederen een vordering tot voldoening van een geldsom bij voorrang boven andere schuldeisers te verhalen.
» Meer over hypotheekrecht hypotheekrecht op een perceel grond in Roden. Alasco werd vervolgens failliet verklaard. De vordering van Breeweg op Alasco uit hoofde van geldlening was grotendeels niet voldaan. De grond in Roden bood bij een eventuele executie slechts voor een beperkt deel dekking van de vordering. De grond was namelijk volgens een taxatie slechts € 140.113,– waard, uitgaande van agrarisch gebruik.

Breeweg dagvaardt zijn advocaten

Breeweg liet een dagvaarding opstellen waarin hij onder meer een schadevergoeding van de beide advocaten vorderde. Daarnaast eiste hij een declaratoir vonnis Een vonnis waarmee de rechter door middel van een zogenaamde verklaring voor recht een rechtsverhouding tussen partijen vaststelt.
» Meer over declaratoir vonnis verklaring voor recht dat de advocaten onrechtmatig hadden gehandeld. Breeweg baseerde de vordering op het feit dat de advocaten de waarde van de grond in Roden niet hadden onderzocht of geverifieerd en hem hierover niet hadden geadviseerd.

Hof: opdracht niet gegeven aan advocaten zelf

De rechtbank en het Gerechtshof ’s Hertogenbosch wezen de vorderingen van Breeweg af. Het hof overwoog dat de opdracht tot advisering niet aan de advocaten zelf was gegeven maar aan de maatschap. In dat licht zou de zware norm van bestuurdersaansprakelijkheid gelden: namelijk of de advocaten persoonlijk een ernstig verwijt zou kunnen worden gemaakt. Hiervan was volgens het hof geen sprake.

Opdrachtgever stapt naar de Hoge Raad

Breeweg ging in cassatie Het beroep dat tegen een arrest van het Hof kan worden ingesteld bij de Hoge Raad
» Meer over cassatie cassatie bij de Hoge Raad. Hij stelde in zijn cassatieklacht dat een advocaat die een beroepsfout maakt, onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig handelt jegens zijn cliënt, ongeacht de vraag of hij contractueel als opdrachtnemer heeft te gelden. Hierbij zou bovendien niet de hoge aansprakelijkheidsdrempel gelden van bestuurdersaansprakelijkheid. In plaats daarvan dient een andere norm te worden gehanteerd, namelijk die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot.

Hoge Raad neemt andere norm als uitgangspunt

De Hoge Raad nam bij de beoordeling van de klacht als uitgangspunt dat een advocaat als beroepsbeoefenaar inderdaad de zorgvuldigheid dient te betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot mag worden verwacht. Deze zorgvuldigheidsplicht zou onder meer met zich brengen dat een advocaat die een cliënt adviseert in het kader van een door een cliënt te nemen beslissing over een bepaalde kwestie, de cliënt in staat stelt goed geïnformeerd te beslissen.

Advocaat-partner versus advocaat in loondienst

De Hoge Raad oordeelt dat ook als de cliënt een opdracht heeft gegeven aan een advocatenmaatschap, maar deze feitelijk wordt uitgevoerd door een werknemer van die maatschap of door een advocaat-partner de maatstaf van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot van belang is voor de beoordeling van de vordering.

Ten aanzien van advocaat-werknemer geldt dus niet de hoge aansprakelijkheidsdrempel van bestuurdersaansprakelijkheid. Deze drempel geldt evenmin voor de partner. De Hoge Raad overweegt in dat kader dat als een advocaat door zijn cliënt wegens een beroepsfout uit onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad wordt aangesproken, dit zijn aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid als beroepsbeoefenaar betreft en niet zijn aansprakelijkheid als bestuurder van een vennootschap.

De Hoge Raad vernietigt het arrest van het hof en verwijst het geding naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden ter verdere behandeling en beslissing.

Aansprakelijkheid advocaat; opdracht, verzekering en algemene voorwaarden

De maatstaf van de redelijk bekwaam en redelijk handelende vakgenoot geldt zowel voor de advocaat-partner als de advocaat in dienstverband. Een advocaat kan zijn aansprakelijkheid niet beperken door een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst van opdracht aan te gaan in naam van een NV of BV. De klant die van mening is dat de uitvoerend advocaat een beroepsfout heeft gemaakt, kan deze advocaat rechtstreeks aanspreken. Hierbij wordt de klant dus niet gehinderd door het feit dat de opdracht is aangegaan met de desbetreffende BV of NV van het advocatenkantoor.

Advocaat bij advies over aansprakelijkheid

Advocaten dienen niet alleen de aansprakelijkheid van de maatschap bij de opdrachtbevestiging en in de algemene voorwaarden te beperken, maar ook de aansprakelijkheid van de advocaat die de opdracht feitelijk uitvoert. Advocaten doen er goed aan de polis van hun aansprakelijkheidsverzekering na te kijken om te zien of dekking van beroepsfouten van uitvoerende advocaten onder de dekking vallen.