Zaken doen met het buitenland? Let op forumkeuze voor Nederlandse rechter!

Een Nederlandse leverancier leverde producten aan een Duitse afnemer. Partijen raken in een juridisch conflict verwikkeld. Maar welke rechter is nu bevoegd om het geschil te beslechten? Advocaat verbintenissenrecht Hidde Reitsma, die zich veel bezig houdt met internationale contracten, zet aan de hand van een recente uitspraak uiteen hoe de rechtsmacht De bevoegdheid van een rechter van een bepaald land om over een geschil te oordelen. De Nederlandse rechter in Nederland zijn niet bevoegd om over ieder juridisch geschil te oordelen.
» Meer over rechtsmacht rechtsmacht van een rechter wordt bepaald.

Incassoprocedure bij internationaal handelscontract

De Hollandse leverancier had in verband met onbetaalde facturen de Duitse afnemer gedagvaard voor de rechtbank Overijssel. De afnemer stelde in een bevoegdheidsincident dat de rechtbank onbevoegd was om kennis te nemen van het geschil. Volgens de afnemer was er geen forumkeuzebeding Een contractuele bepaling waarin de bevoegde rechter voor beslechting van geschillen door partijen wordt aangewezen.
» Meer over forumkeuzebeding forumkeuzebeding tussen partijen overeengekomen. Dus geldt, volgens gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde, de hoofdregel dat een gedaagde partij moet worden opgeroepen voor het gerecht van zijn woonplaats c.q. vestigingsplaats (in dit geval een rechter in Duitsland).

EEX-Verordening bij handelscontracten in EU

De rechter raadpleegt bij zijn oordeel de Europese EEX-verordening (welke binnenkort wordt gewijzigd). Deze verordening regelt o.m. de rechterlijke bevoegdheid bij handelszaken tussen partijen gevestigd/woonachtig in de EU. De hoofdregel is inderdaad dat een partij moet worden opgeroepen voor de gerechten van de lidstaat alwaar de gedaagde partij woont. De vraag in deze zaak is echter of er sprake is van een uitzondering op deze hoofdregel.

Uitzondering op hoofdregel: forumkeuzebeding

Eén van de uitzonderingen ziet op een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst tot aanwijzing van een bevoegd gerecht, oftewel een forumkeuzebeding. Volgens artikel 23 EEX-Vo kan een forumkeuzebeding enkel geldig tot stand komen op één van de volgende wijzen:
1. bij een schriftelijke overeenkomst;
2. in een vorm die gebruikelijk is in de handelswijze tussen partijen;
3. in een vorm die in de internationale handelspraktijk gebruikelijk is.

Algemene voorwaarden leverancier van toepassing?

De leverancier verwijst naar door hem gehanteerde algemene voorwaarden (AV) waarin een keuze is gemaakt voor de rechter te Zwolle (wijze 2 en 3). De rechtbank merkt op dat deze AV nooit aan de afnemer ter hand zijn gesteld. De leverancier heeft enkel op facturen verwezen naar het bestaan van deze facturen. Dit is volgens de rechtbank onvoldoende om te spreken van een “vorm die gebruikelijk is in de handelswijze tussen partijen”. Over de laatste wijze waarop een forumkeuze kan worden overeengekomen, in een “vorm die in de internationale handelspraktijk gebruikelijk is”, heeft de afnemer zich nog niet kunnen uitlaten. De rechtbank houdt de zaak aan zodat de afnemer hierop kan reageren. Het blijft aldus nog even spannend of de Nederlandse rechter bevoegd is.

Voorkom bevoegdheidsgeschillen: regel goed de forumkeuze!

Bevoegdheidsincidenten zoals in deze zaak zijn kostbaar en tijdrovend. Helemaal als je aan het eind van de rit wordt verwezen naar een rechter in bv. Duitsland. Dan moet je de zaak opnieuw aanhangig maken Het starten van een procedure bij de rechter door een dagvaarding of een verzoekschrift.
» Meer over aanhangig maken aanhangig maken. Nederlandse bedrijven doen er daarom goed aan een duidelijke forumkeuze te maken. Het beste zou zijn om in ieder individueel contract Een akte (schriftelijke vastlegging) van een overeenkomst.
» Meer over contract contract een dergelijk beding op te nemen. Maar een beding in de algemene voorwaarden kan ook voldoende zijn, mits de algemene voorwaarden (en dus de forumkeuze) bekend zijn bij de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij. Stuur daarom altijd een exemplaar van je voorwaarden aan (nieuwe) klanten. Hiermee kunnen vertragingen in procedures worden voorkomen.