Schorsing van tenuitvoerlegging vonnis: wanneer kan het?

Een vonnis wordt in de regel uitvoerbaar bij voorraad verklaard. Dit houdt in dat het vonnis kan worden geëxecuteerd ook al wordt er hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep (of een ander rechtsmiddel) ingesteld. Hoger beroep schorst de werking van het vonnis dus niet. Een gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde partij kan in een procedure vragen om het vonnis niet uitvoerbaar bij voorraad te verklaren. Maar ook nadat een uitvoerbaar bij voorraad vonnis is afgegeven heeft de veroordeelde nog mogelijkheden. Advocaat procesrecht Hidde Reitsma legt uit aan de hand van recente uitspraak.

Eis in eerste aanleg afgewezen vanwege procesfouten

In het geschil dat in de uitspraak aan de orde was vorderde eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser ruim € 500.000 van gedaagde in verband met frauduleuze facturen die eiser ten onrechte had betaald. Gedaagde vorderde in reconventie € 20.000 wegens openstaande declaraties. De rechtbank wees de vordering van eiser af. Inhoudelijk was er wel sprake van onverschuldigde betalingen maar door de verkeerde manier van procederen kon de rechtbank de eis niet toewijzen, aldus de rechtbank. Deze fouten zouden in hoger beroep maar moeten worden hersteld. De vordering van gedaagde werd daarentegen wel toegewezen.

Schorsing vonnis vanwege onaanvaardbaar restitutierisico

De onrechtvaardige situatie deed zich voor dat de eiser die dus nog een vordering van een half miljoen euro op gedaagde had, aan gedaagde eerst nog eens € 20.000 moest betalen zonder dat eiser dit bedrag met de vordering mocht verrekenen. Eiser vroeg daarom direct na het instellen van hoger beroep het hof het uitvoerbaar bij voorraad verklaarde vonnis te schorsen vanwege het grote restitutierisico. Eiser had weliswaar beslag op gedaagde gelegd maar dit had slechts een bedrag van € 12.000 getroffen. Deze beslagen weggedacht bood gedaagde geen verdere zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid voor de vorderingen van de eiser.

Maatstaven schorsing tenuitvoerlegging vonnis

Het hof stelt voorop dat een partij die een uitvoerbaar bij voorraad verklaard vonnis heeft verkregen in beginsel bevoegd is dat vonnis te executeren. Ook indien tegen het vonnis hoger beroep is ingesteld. Bij de beoordeling van de vraag of de tenuitvoerlegging van een uitvoerbaar bij voorraad verklaard vonnis dient te worden geschorst dienen volgens vaste rechtspraak de volgende maatstaven te worden aangelegd:

1. de eiser moet belang hebben bij de door hem verlangde schorsing van de tenuitvoerlegging;
2. bij een belangenafweging moet het belang van de geëxecuteerde bij behoud van de bestaande toestand tot op het rechtsmiddel is beslist zwaarder wegen dan het belang van de executant om de door hem verkregen veroordeling direct ten uitvoer te leggen, en;
3. bij deze belangenafweging dient de kans van slagen van het aangewende rechtsmiddel in de regel buiten beschouwing te blijven.

Hof: toewijzing in deze situatie gerechtvaardigd

Op grond van deze maatstaven acht het hof dat er voldoende is gebleken van een onverantwoord restitutierisico. Dit belang heeft de rechtbank immers erkend door de gevorderde opheffing van het beslag af te wijzen (terwijl de vordering die daaraan ten grondslag lag niet was toegewezen). Aan de uitvoerbaarheid van het vonnis heeft de rechter geen overweging geweid omdat de eiser niet expliciet verweer heeft gevoerd tegen de uitvoerbaarheid. Maar er mag vanuit worden gegaan dat de rechtbank -in het licht van de voortgezette zekerheid voor de vorderingen van de eiser- ook deze uitvoerbaarheid achterwege had gelaten in afwachting van het hoger beroep.