Onrechtmatige publicatie FD: schadevergoeding voor columnist

Zelden vertoond. De rechtbank in Amsterdam heeft het vooraanstaande Financieel Dagblad op 30 november jl. hard op de vingers getikt. In het FD heeft een onrechtmatige publicatie gestaan. De krant moet de schade van columnist Michael Kraland vergoeden. Kraland eiste ook een Rectificatie De schriftelijke mededeling waarin een onrechtmatige publicatie wordt rechtgezet.
» Meer over rectificatie rectificatie, maar die is afgewezen. Hoe gaat de rechter in dit soort zaken te werk? Advocaat gespecialiseerd in smaad en laster Thomas van Vugt legt uit.

Onrechtmatige publicatie? Belangenafweging

Op 3 augustus 2009 publiceerde het FD op de voorpagina een artikel met als kop “Belegger Kraland voor de rechter”. Op pagina 9 van dezelfde uitgave stond een vervolgartikel met de kop “Beleggingsgoeroe Kraland onder vuur genomen vanwege omstreden praktijken”. Kraland pikte dit niet en sleepte het FD voor de rechter.

In dit soort zaken gaat de rechter steeds op dezelfde manier te werk. Hij moet een afweging maken tussen de belangen van beide partijen. Het belang van het FD is dat de krant zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend moet kunnen uitlaten over kwesties die de samenleving raken. Het belang van Kraland is er in gelegen dat hij niet ongerechtvaardigd wordt blootgesteld aan lichtvaardige verdachtmakingen.

Beperking van het recht op vrijheid van meningsuiting

De eisen die Kraland heeft ingesteld, vormen een beperking van de uitingsvrijheid. Op grond van artikel 10 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) heeft iedereen het recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van het openbaar gezag. Dit recht kan alleen maar worden beperkt als daarvoor een mogelijkheid in de wet is opgenomen. Van een beperking is sprake als een artikel onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig is in de zin van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek.

Reputatie geschaad

De rechtbank Amsterdam is van mening dat Kraland in een kwaad daglicht is gezet, zijn integriteit in twijfel is getrokken en dat zijn reputatie is geschaad, zonder dat daarvoor voldoende steun bestaat in het feitenmateriaal. De rechtbank komt, na afweging van de wederzijdse belangen, tot het oordeel dat de publicatie onrechtmatig is jegens Kraland en dat het FD daarmee aansprakelijk is voor de vergoeding van zijn schade.

Onrechtmatige publicatie, rectificatie toch afgewezen

De gevorderde rectificatie wijst de rechtbank Amsterdam echter af. Daarvoor waren in dit geval meerdere redenen. De Raad voor de Journalistiek had eerder al een klacht van Kraland gegrond verklaard en het FD had daar in de krant aandacht aan besteed. Ook is er vrij kort na de publicatie een addendum toegevoegd aan het artikel in het digitale archief van de krant. Bovendien is de rechtbank van mening dat het voor Kraland te verwachten positieve effect van een rectificatie ruim twee jaar na de oorspronkelijke publicatie gering is.

Schadelijke publicatie

Als een publicatie schade toebrengt aan de reputatie, eer en/of goede naam van anderen, moet de betreffende publicatie in het belang zijn van (een deel van) de samenleving. Louter een persoon of een bedrijf zwartmaken wordt al snel onrechtmatig geacht (smaad of laster). Wel houdt de rechter rekening met de aard van de uitlating en ook met de plaats waar deze wordt gepost. Een kritische of beledigende tekst op een forum zal iets sneller worden toegestaan dan op de voorpagina van een nieuwswebsite.

Als uitlatingen daarnaast ook nog eens feitelijk onjuist zijn of, zoals in dit geval, gen steun vinden in het feitenmateriaal, zal een vordering tot verwijdering al helemaal snel worden toegewezen. Overigens kan de rechter ook uitlatingen die de volledige waarheid bevatten verbieden als er geen ander doel mee gediend is dan iemands reputatie te schaden.