Ondernemingskamer: het enquêterecht is niet bedoeld voor geschillen over vorderingen!

Bij de ondernemingskamer Een afdeling van het Gerechtshof te Amsterdam dat bevoegd is kennis te nemen van diverse ondernemingsrechtelijke en sociaal- of financieel-economisch georiënteerde zaken.
» Meer over ondernemingskamer Ondernemingskamer kunnen aandeelhouders en andere enquêtegerechtigden het beleid en de gang van zaken bij de rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersoon laten toetsen. De enquêteprocedure Een gerechtelijke procedure bij de Ondernemingskamer. De OK kan een onderzoek naar de gang van zaken bij en het beleid van een bedrijf bevelen, in dat kader ingrijpen in de onderneming.
» Meer over enquêteprocedure enquêteprocedure is echter, zo bleek weer eens uit een recente uitspraak, niet bedoeld voor het beslechten van puur vermogensrechtelijke geschillen. Advocaat ondernemingsrecht Onno Hennis licht de uitspraak toe.

Geschil met aandeelhouders: opzegging managementovereenkomst

De achtergrond van de zaak is als volgt. Een financieel adviesbureau verricht op basis van een managementovereenkomst werkzaamheden voor enkele vennootschappen die onder de naam Flextra actief zijn in de bouw. Het bureau is bovendien (mede)-aandeelhouder in een aantal Flextra vennootschappen. In het voorjaar van 2015 ontstaat een geschil tussen het financieel adviesbureau en haar mede-aandeelhouders. Er bleken namelijk grote onregelmatigheden in de financiële administratie bij de Flextra-vennootschappen te zijn die te wijten waren aan (het bestuur van) het adviesbureau. Daarop wordt de managementovereenkomst opgezegd en stelt Flextra nog geld van het financieel adviesbureau te vorderen te hebben. Het adviesbureau betwist nog geld schuldig te zijn.

Surseance van betaling en faillissement

Na het opzeggen van de managementovereenkomst komt het financieel adviesbureau in de problemen. De (enige) inkomstenbron van het financieel adviesbureau was met de beëindiging van de managementovereenkomst namelijk komen te vervallen. Na ongeveer 3 maanden in surseance van betaling te hebben verkeerd wordt het bureau op verzoek van de Flextra-vennootschappen uiteindelijk failliet verklaard.

Advocaat doet verzoek tot enquête

Slechts 10 dagen voor de faillietverklaring had (de advocaat van) het adviesbureau de Ondernemingskamer echter nog verzocht een enquête te gelasten naar het beleid en gang van zaken bij de Flextra-vennootschappen. Ook had de advocaat van het financieel adviesbureau verzocht om bij wege van onmiddellijke voorzieningen het bestuur van de vennootschappen te schorsen en een tijdelijke bestuurder aan te stellen.

Curator: ‘procedure niet voortzetten’

Nadat de Ondernemingskamer door de advocaat van de Flextra-vennootschappen op de hoogte was gesteld van het faillissement heeft zij de curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator in de gelegenheid gesteld om de procedure over te nemen. Na het faillissement beslist namelijk de curator of reeds aanhangige procedures worden voortgezet. De curator liet de Ondernemingskamer echter weten dat hij de procedure niet wenst voort te zetten.

Verzoek voortzetten enquêteprocedure

Daarop verzoeken de Flextra-vennootschappen om formele beëindiging van het geding via het zogenaamde ontslag van instantie Beëindiging van een procedure door de rechter door een gedaagde partij "te ontslaan van instantie".
» Meer over ontslag van instantie ontslag van instantie. De curator verklaart geen bezwaar te hebben tegen het ontslag van instantie. Namens het failliete adviesbureau (maar niet door de curator) wordt evenwel verzocht de ontslag van instantie af te wijzen en de enquêteprocedure buiten bezwaar van de boedel voort te zetten.

Belang verweerder versus belang verzoeker

Bij een verzoek tot verval van instantie weegt de rechter het belang van de verweerder die vreest dat bij voortzetting van de procedure een eventuele kostenveroordeling De partij die bij vonnis geheel of grotendeels in het ongelijk wordt gesteld, wordt in beginsel in de kosten veroordeeld.
» Meer over kostenveroordeling proceskostenveroordeling niet op de verzoeker kan worden verhaald af tegen het belang van verzoeker bij het verkrijgen van een beslissing op het geschil.

Belang enquête financieel adviesbureau

Het belang van het financieel adviesbureau lag er, naar eigen zeggen, in dat in de enquêteprocedure vastgesteld zou kunnen worden dat de vorderingen – die ook ten grondslag hadden gelegen aan het faillissementsverzoek – niet (meer) bestaan. Verder betoogde de advocaat van het bureau dat de verzochte enquête ook zou kunnen uitwijzen dat juist de vennootschappen nog geld moesten betalen aan het financieel adviesbureau.

Oordeel Ondernemingskamer aangaande enquêterecht

De Ondernemingskamer volgt het adviesbureau niet. Zij stelt voorop dat het enquêterecht niet bedoeld is om het bestaan van de gestelde vorderingen vast te stellen. De enquêteprocedure is ervoor om – nadat is vastgesteld dat er sprake is van gegronde redenen om aan een juist beleid te twijfelen – middels een onafhankelijk onderzoek vast te stellen of er sprake is van wanbeleid. De Ondernemingskamer overweegt dat het onderzoek weliswaar de status van de vorderingen zou kunnen verduidelijken, maar dat vaststelling daarvan, nu het adviesbureau gefailleerd is, slechts kan plaatsvinden via de verificatieprocedure.

Hoger beroep tegen faillietverklaring in plaats van enquêteprocedure

Het financieel adviesbureau lijkt de verkeerde arena te hebben gekozen voor het geschil. De stelling dat de vorderingen van de Flextra-vennootschappen niet bestonden en het bureau zelf geld te vorderen hadden, hadden zij aan de orde moeten stellen bij een eventueel hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep tegen de faillietverklaring, maar niet in een enquêteprocedure. De Ondernemingskamer oordeelde dus terecht tot afwijzing van het verzoek om de enquêteprocedure buiten bezwaar van de boedel voort te zetten.

Advocaat bij hulp bij enquêteprocedure

Bent u als bestuurder of (mede)-aandeelhouder betrokken bij een enquêteprocedure? Of wenst u zelf het beleid of de gang van zaken bij een vennootschap waar u aandeelhouder bent aan de rechter voorleggen. Neem dan contact op met AMS Advocaten. Wij hebben uitgebreide ervaringen met ondernemingsrechtelijke geschillen en staan vaak aandeelhouders en bestuurders bij voor de Ondernemingskamer.