Selectieve betaling door faillissement: onrechtmatig of niet?

Een vennootschap betaalde in de aanloop naar haar faillissement een schuld af bij een zustervennootschap. Ook al werd een opeisbare schuld voldaan, toch bleef er geen geld meer over voor andere schuldeisers. De curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator van de BV sprak de bestuurder aan. Is deze selectieve betaling toegestaan of is dit onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig? Advocaat insolventierecht Marco Guit bespreekt een uitspraak van de Rechtbank Limburg waarin deze vraag wordt beantwoord.

Zustervennootschap wordt door cessie schuldeiser

In deze procedure speelde het volgende. Een aannemersbedrijf zat volledig aan de grond. De schulden liepen alleen maar op maar de vennootschap had nog een positief saldo van € 137.000. De vennootschap kwam met een zustervennootschap overeen dat deze een vordering van de bank op de BV zou overnemen. Door deze cessie werd de zustervennootschap een schuldeiser van de vennootschap (in plaats van de bank). Vervolgens heeft de vennootschap ten behoeve van deze gecreëerde vordering het resterende positieve saldo geheel aan haar zustervennootschap overgemaakt. Enige tijd later gaat de vennootschap failliet.

Bestuurder persoonlijk aansprakelijk jegens boedel

De curator in het faillissement heeft de bestuurder van de vennootschap gedagvaard. Hij houdt de bestuurder persoonlijk aansprakelijk voor de schade die de boedel heeft geleden doordat de bestuurder voorafgaand aan het faillissement een onrechtmatige selectieve betaling heeft verricht. Hierdoor zijn de andere schuldeisers benadeeld en is geld aan de boedel onttrokken. De curator verwijt de bestuurder dat hij geen rekening heeft gehouden met de rechten van (toekomstige) crediteuren en enkel zijn eigen belang heeft gediend, wetende dat de onderneming op het moment van de selectieve betaling niet meer levensvatbaar was.

Hoofdregel: selectieve betaling mag!

De rechtbank stelt voorop dat het een bestuurder in beginsel vrijstaat op grond van een eigen afweging te bepalen welke schuldeisers zullen worden voldaan. Selectieve betaling als zodanig is niet direct onrechtmatig. Ongelijke behandeling van schuldeisers is wel onrechtmatig als de bestuurder kan voorzien er sprake zal zijn van benadeling. Criterium hierbij is of de bestuurder ten tijde van zijn handelen redelijkerwijs nog kon beslissen om tot selectieve betaling over te gaan, of dat hij de onderneming had moeten staken.

Rechtbank: bestuurder geen keuzevrijheid meer

De rechtbank meent dat de bestuurder in dit geval verwijtbaar heeft gehandeld. De onderneming ontplooide ruim een half jaar geen activiteiten meer en het was niet de bedoeling de vennootschap nieuw leven in te blazen. Dit brengt met zich mee dat de bestuurder geen keuzevrijheid meer bezat bij het betalen van hun schuldeisers. Zij hadden de onderneming moeten liquideren en netjes moeten vereffenen (waarbij rekening wordt gehouden met alle schuldeisers).

Wegsluizen saldo is onbehoorlijke taakvervulling

Hoewel de kredietovername door de zustervennootschap op zich nog wel valt te rechtvaardigen in het licht van een vereffening Liquidatie van een ontbonden rechtspersoon of op de afwikkeling van een nalatenschap
» Meer over vereffening vereffening van de vennootschap, is het geheel uitbetalen van het resterende saldo niet zuiver. De bestuurder had moeten weten dat door het wegsluizen van alle liquide middelen –nota bene aan een zustervennootschap- de overige schuldeisers zouden worden benadeeld. Er is dan ook sprake van een persoonlijke aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid van de bestuurder en hij wordt veroordeeld tot het betalen van de schade die de boedel heeft geleden.