Selectieve betaling crediteuren niet altijd onrechtmatig

In een recente uitspraak bevestigt de rechtbank Leeuwarden dat selectieve betaling van crediteuren onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig is als de debiteur De schuldenaar, iemand die nog moet betalen voor een bepaald product of dienst.
» Meer over debiteur debiteur kan voorzien dat een crediteur hierdoor wordt benadeeld. Het mag dan weer wel als de selectieve betaling gerechtvaardigd is door bijzondere omstandigheden. Advocaat bestuurdersaansprakelijkheid Hidde Reitsma licht de uitspraak toe.

Vordering aannemer wordt niet betaald

Een aannemer heeft een vordering op een opdrachtgever in verband met verrichte werkzaamheden. De vordering is niet betwist, maar de opdrachtgever verkeert in financiële problemen en heeft een groot deel van de facturen onbetaald gelaten. Om betaling zeker te stellen, legt de aannemer conservatoir beslag onder activa van de opdrachtgever. Omdat de opdrachtgever deze activa wil verkopen om debiteuren te betalen, komen partijen overeen dat de aannemer het beslag zal opheffen. Afgesproken wordt dat de opdrachtgever na opheffing € 100.000 zal voldoen, en voorts dat de aandeelhouders van opdrachtgever hoofdelijke aansprakelijkheid schuldenaren gezamenlijk aansprakelijk voor een en dezelfde schuld. Betaling van de een werkt bevrijdend voor de ander, jegens de schuldeiser.
» Meer over hoofdelijke aansprakelijkheid hoofdelijk zullen instaan voor betaling van de resterende facturen. Het beslag wordt opgeheven maar er wordt niets aan de aannemer betaald. Enkele maanden later wordt de opdrachtgever failliet verklaard.

Aannemer dagvaardt bestuurders / aandeelhouders

De aannemer dagvaardt in deze procedure de bestuurders / aandeelhouders van de failliete opdrachtgever en vordert de aandeelhouders hoofdelijk te veroordelen tot betaling van een schadevergoeding. De aannemer stelt dat de aandeelhouders selectieve betalingen hebben gedaan. Zij zouden na de verkoop van activa slechts aan hunzelf, de bank en bevriende crediteuren betalingen hebben verricht. Hierdoor heeft de aannemer schade geleden.

Betaling crediteuren vrije keuze bestuurder

De rechtbank stelt voorop dat het een bestuurder in beginsel vrijstaat op grond van een eigen afweging te bepalen welke schuldeisers van de vennootschap zullen worden voldaan. Selectieve betaling op zich is niet onrechtmatig. Er is alleen dan sprake van bestuurdersaansprakelijkheid als het bestuur een persoonlijk verwijt kan worden gemaakt, bijvoorbeeld als het niet nakomen van een betaling voortkomt uit betalingsonwil. Volgens de rechtbank is hier geen sprake van. Niet is komen vast te staan dat de bestuurders koste wat kost wilden voorkomen dat de aannemer betaald kreeg. Sterker nog, er is in eerste instantie een aanzienlijk deel betaald.

Benadeling voorzienbaar: selectieve betaling onrechtmatig

Wel overweegt dat rechtbank dat ongelijke behandeling van crediteuren in beginsel onrechtmatig is als kan worden voorzien dat hierdoor een crediteur daadwerkelijk wordt benadeeld. Dit is echter anders als de ongelijke behandeling door bijzondere omstandigheden kan worden gerechtvaardigd. De (wettelijke) rangorde van de crediteuren van een onderneming is van belang bij de beoordeling van voorkeursbehandelingen. Immers, als de rangorde van crediteuren afwijkt, verkeren de crediteuren niet in gelijke omstandigheden. Voor ongelijke behandeling van die crediteuren bestaat dan een grondslag. In deze zaak had de bank een bevoorrechte positie op de opbrengst, omdat zij pand- en hypotheekrechten had. Selectieve betaling van de bank was aldus gerechtvaardigd. Voor de overige door de aannemer gestelde selectieve betalingen is in de procedure geen bewijs In het Nederlandse procesrecht geldt als hoofdregel dat de rechter alleen die feiten of rechten aan zijn beslissing ten grondslag mag leggen, die in de rechtszaak aan hem ter kennis zijn gekomen of zijn gesteld en die zijn komen vast te staan.
» Meer over bewijs bewijs geleverd. De rechtbank wijst de vorderingen van de aannemer integraal af.