Voortijdige beëindiging cursus: volledig cursusgeld verschuldigd?

Een cursist die een cursusovereenkomst na drie maanden heeft opgezegd, wordt verplicht het volledige cursusgeld te betalen. Mag dat? Aansprakelijkheidsrecht advocaat Gea Flapper bespreekt een recent arrest van de Hoge Raad waarin deze vraag voor lag.

Overeenkomst van opdracht met annuleringsbeding

Een cursist heeft zich in augustus 2012 ingeschreven voor (het eerste jaar van) de dagopleiding Mbo hotelmanagement bij een particuliere onderwijsinstelling. Op deze studieovereenkomst, die aan te merken is als overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst van opdracht De overeenkomst waarbij iemand anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst diensten verrichten voor een opdrachtgever.
» Meer over opdracht opdracht, zijn de algemene voorwaarden van de onderwijsinstelling van toepassing verklaard.

Annuleringsbeding in de algemene voorwaarden

In de algemene voorwaarden van de onderwijsinstelling is een annuleringsbeding opgenomen. Hieruit volgt: ‘Bij annulering na 31 augustus 2012 (..) is de student 100% van het cursusgeld verschuldigd’ en ‘De ingeschrevene kan de overeenkomst te allen tijde opzeggen. Tussentijdse beëindiging, leidt ongeacht de reden ervan, niet tot restitutie van het door de ingeschrevene verschuldigde bedrag of tot het vervallen van de betaalplicht daarvan.’ Het cursusgeld bedroeg € 12.600 waarvan de cursist inmiddels al ruim € 11.800.- aan de onderwijsinstelling had voldaan.

Cursist beëindigt cursus voortijdig

Vanwege zijn psychische gesteldheid, zag de cursist zich na 2,5 maand genoodzaakt de opleiding te beëindigen. De cursist vorderde hierop terugbetaling van het bedrag ad € 8.838,90 aangezien hij slechts 2,5 maand de opleiding had gevolgd. De cursist stelde dat het annuleringsbeding in de algemene voorwaarden van de onderwijsinstelling nietig was en dat de onderwijsinstelling slechts aanspraak zou kunnen maken op een redelijke vergoeding van loon en onkosten.

Onderwijsinstelling eist betaling volledige cursusgeld

De onderwijsinstelling zag dit anders. Zij hielden mede vanwege precedentwerking vast aan de studieovereenkomst en wilden niet afwijken van het annuleringsbeding. Ook bij voortijdige beëindiging was de cursist verplicht het volledige cursusgeld te betalen. De vraag die uiteindelijk voorlag aan de Hoge Raad was of het annuleringsbeding aan te merken was als een onredelijk bezwarend beding.

Annuleringsbeding: een onredelijk beding?

Het ging in deze zaak om een overeenkomst tussen een professional (de onderwijsinstelling) en een consument Een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
» Meer over consument consument (de cursist). Omdat de wetgever de consument als zwakste partij in het bijzonder wil beschermen,  gelden in dat geval dwingendrechtelijke regels waar niet ten nadele van consumenten van kan worden afgeweken. Om te bepalen of er sprake was van een onredelijk beding, hangt af van de vraag of er een aanzienlijke verstoring van evenwicht is veroorzaakt tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen van partijen.

Wat zegt de wet over tussentijdse opzegging?

Uit de studieovereenkomst volgde dat de cursist enerzijds de overeenkomst te allen tijde kon opzeggen, maar dat hij anderzijds wel het cursusgeld volledig verschuldigd was. Hiermee zou geen sprake zijn van een reële mogelijkheid tot (tussentijdse) opzegging. Het annuleringsbeding is dan ook strijdig met de geest van de wetsartikelen die van dwingend recht Wetsbepalingen waarvan partijen niet (contractueel) van mogen afwijken.
» Meer over dwingend recht dwingend recht zijn die bepalen dat een consument een overeenkomst te allen tijde kan opzeggen en dat bij een voortijdig einde van een overeenkomst in beginsel slechts een redelijk loon verschuldigd is.

Annuleringsbeding onderwijsinstelling is onredelijk beding

In de verhouding tussen de onderwijsinstelling en de cursist is dan ook geoordeeld dat de het annuleringsbeding een onredelijk beding is en dat dit beding zal worden vernietigd. Dit houdt in dat de onderwijsinstelling geen beroep meer kan doen op het annuleringsbeding en dus niet het volledig cursusgeld van de cursist kan vorderen

Onderwijsinstelling enkel recht op redelijk loon

Geoordeeld is dat de onderwijsinstelling slechts recht heeft op een naar redelijkheid vast te stellen deel van het loon. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de reeds door de onderwijsinstelling verrichte werkzaamheden, het voordeel dat de cursist daarvan heeft en de grond waarop de overeenkomst is beëindigd. Nu de cursist de overeenkomst tegen 1 december 2012 had opgezegd en dus in totaal drie maanden onderwijs heeft kunnen volgen, is het loon vervolgens vastgesteld op € 12.600/4 maanden = € 3.150,-. De onderwijsinstelling moest dan ook genoegen nemen met voornoemd bedrag dat kan worden aangemerkt als zijnde een redelijk loon.

Advocaat bij hulp algemene voorwaarden

Hanteert u als bedrijf algemene voorwaarden en vreest u dat uw consument- wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij bedingen zou kunnen vernietigen of heeft u als consument te maken met algemene voorwaarden en vraagt u zich af of bepaalde bedingen uit deze voorwaarden mogelijk onredelijk bezwarend en daarmee vernietigbaar zijn, neem dan gerust contact met ons op om te bezien of wij iets voor u kunnen betekenen.