Arbitraal vonnis ten uitvoer leggen: rechterlijk verlof vereist!

Wil je in Nederland een arbitraal vonnis ten uitvoer leggen, dan dien je daarvoor eerst verlof te hebben verkregen van de rechter. Uit een beschikking van de rechtbank Utrecht onder het oude arbitragerecht wordt goed duidelijk dat de rechter slechts in zeer uitzonderlijke gevallen het verlof zal weigeren. Advocaat arbitragerecht Onno Hennis legt aan de hand van de uitspraak uit dat daar goede redenen voor zijn.

Arbitraal vonnis: vereiste van een exequatur

Net als in veel andere landen is in Nederland voor de tenuitvoerlegging van een arbitraal vonnis rechterlijk verlof vereist. Zonder een zogenaamd ‘exequatur’ (schriftelijk verlof) kan de deurwaarder geen executiemaatregelen treffen, zoals bijvoorbeeld een beslag op de bankrekening of inbeslagname van goed Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten.
» Meer over goed goederen. De ratio hierachter is dat de rechterlijke macht het sluitstuk is van alle juridische procedures, ook wanneer zij volledig op private wijze worden beslecht (zoals arbitrage).

Exequatur wordt op verzoek verleend

Nadat een partij in de arbitrage in het gelijk is gesteld, zal hij – wanneer de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij niet vrijwillig aan het vonnis voldoet – via een advocaat de rechter vragen om een exequatur. De verzoekschriftprocedure daarvoor is vrij eenvoudig. Let op: in sommige gevallen wordt het verzoek behandeld zonder dat partijen worden uitgenodigd om te worden gehoord. In andere gevallen kan de wederpartij evenwel verweer voeren tegen het verzoek.

Weigering tot verlening exequatur

In beginsel moet de rechter het verlof geven. Dat is (onder het oude arbitragerecht) alleen anders, wanneer het vonnis of de wijze waarop het tot stand is gekomen kennelijk in strijd met de openbare orde of goede zeden is. Daarvan is bijvoorbeeld sprake wanneer na een zeer marginale toetsing zou blijken van een evidente schending van hoor en wederhoor, of wanneer een geldige arbitrageovereenkomst zou ontbreken. Met andere woorden, alleen wanneer er fundamentele gebreken kleven aan het vonnis of deze op een onmiskenbaar gebrekkige wijze tot stand is gekomen, zal de rechter het verlof weigeren.

Geschil over toelatingsovereenkomst: arbitrageprocedure

In bovengenoemde zaak was er een geschil ontstaan nadat een ziekenhuis een ‘toelatingsovereenkomst’ met een medisch specialist had beëindigd. De medisch specialist startte daarop een arbitrage Particuliere geschillenbeslechting buiten de overheidsrechtspraak om.
» Meer over arbitrage arbitrageprocedure tegen het ziekenhuis bij het Scheidsgerecht Gezondheidszorg. Uiteindelijk veroordeelde het scheidsgerecht het ziekenhuis tot een schadevergoeding van EUR 300.000,=. Het ziekenhuis stelde daarop tijdig een vernietigingsprocedure in.

Niet-ontvankelijkheid, want arbitrage te laat ingesteld?

De medisch specialist verzoekt de rechter vervolgens om exequatur Algemene benaming voor een rechterlijk verlof om een vonnis van een buitenlandse rechtbank of een arbitraal vonnis lokaal ten uitvoer te leggen.
» Meer over exequatur verlof tot tenuitvoerlegging van het vonnis. Het ziekenhuis komt tegen het verzoek in het geweer. Zij stelt dat de medisch specialist de arbitrageprocedure na afloop van de in de toelatingsovereenkomst opgenomen termijn van één maand – en dus te laat – had ingesteld. Volgens het ziekenhuis had het scheidsgerecht de medisch specialist daarom niet-ontvankelijk Een partij in een gerechtelijke procedure (rechtszaak) is niet-ontvankelijk als er niet is voldaan aan de formele vereisten.
» Meer over niet-ontvankelijk niet-ontvankelijk moeten verklaren.

Beroep op contractuele termijn onredelijk

Het scheidsgerecht meende echter dat het beroep van het ziekenhuis op de contractuele vervaltermijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was. De medisch specialist had namelijk gelijktijdig met de arbitrageprocedure een kort-geding bij de overheidsrechter aanhangig gemaakt. Ook had de medisch specialist aan het ziekenhuis duidelijk gemaakt dat hij zich niet zou neerleggen bij de beëindiging. Onder die omstandigheden kwam het ziekenhuis een beroep op de contractuele (verval)termijn niet toe, aldus het scheidsgerecht.

Verzoek tot verlof bij de rechter

Bij de rechter probeert de advocaat van het ziekenhuis dan met (opnieuw) een beroep op de contractuele (verval)termijn te voorkomen dat het exequatur wordt verleend. In wezen wordt de discussie dan opnieuw gevoerd, maar nu in verband met de vraag of de medisch specialist het arbitrale vonnis kan uitvoeren. Het ziekenhuis betoogt dat het scheidsgerecht een evidente fout heeft gemaakt door de medisch specialist ontvankelijk te achten. Volgens het ziekenhuis zou het in strijd met de goede procesorde (en daarmee met openbare orde) zou zijn als de rechter – ondanks deze duidelijke misser – wél verlof zou verlenen op het arbitrale vonnis. Zij verzoekt de rechter daarom het verlof niet te verlenen, althans de beslissing aan te houden totdat over de vernietiging van het vonnis zou zijn beslist.

Exequatorprocedure: geen verkapt hoger beroep

Hoewel er wellicht nog wel iets te zeggen valt om – hangende de vraag naar de niet-ontvankelijkheid van de medisch specialist – nog geen verlof toe te kennen, bepaalt de wet (terecht) anders. Het feit dat het vonnis mogelijk in de vernietigingsprocedure niet overeind zal blijven is niet voldoende. Pas als het (nagenoeg) zeker is dat het vonnis vernietigd zal worden, kan het verlof geweigerd worden. De rechter verleent de medisch specialist dan ook het verlof tot tenuitvoerlegging. De exequaturprocedure is niet bedoeld als een verkapt hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep. Het scheidsgerecht heeft gesproken en alleen als er sprake is van evidente fouten, kan de rechter weigeren het verlof toe te kennen.

Advocaat bij arbitraal vonnis ten uitvoer leggen

Heeft u een arbitraal vonnis en wenst u executiemaatregelen te treffen jegens uw wederpartij? Neem dan contact met ons op. Wij kunnen als advocaat namens u de verzoekschriftprocedure voeren. Heeft een arbitrageprocedure verloren? Ook dan kunnen wij u bijstaan in de executoriale fase.