Ryanair veroordeeld tot betaling van forse billijke vergoedingen aan piloten

Acht piloten van vliegtuigmaatschappij Ryanair zijn sinds vorig jaar in een juridisch gevecht beland met hun werkgever. De piloten willen niet langer voor de Ierse vluchtmaatschappij werken en zijn van mening dat zij vanwege het ernstig verwijtbaar handelen en nalaten van hun werkgever recht hebben op een forse schadevergoeding. Arbeidsrecht advocaat Sander Schouten bespreekt de recente uitspraak.

Stakingen Ryanair

Vorig jaar heeft de vakbond voor verkeersvliegers (zoals de piloten van Ryanair) cao (collectieve arbeidsovereenkomst) Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over arbeidsvoorwaarden zijn vastgelegd.
» Meer over cao (collectieve arbeidsovereenkomst) cao-onderhandelingen gevoerd met Ryanair. In de zomer zijn deze onderhandelingen spaak gelopen waardoor het personeel van Ryanair twee collectieve stakingen heeft uitgeroepen. Na de laatste dag van de staking liet Ryanair zijn personeel weten dat de vliegtuigbasis op vliegveld Eindhoven definitief werd gesloten per 5 november 2018.

Herplaatsingsmogelijkheden piloten

Per brief werden de piloten geïnformeerd over hun toekomst en werd hen voorgehouden dat er een zestal herplaatsingsmogelijkheden waren. Al die herplaatsingsmogelijkheden waren in het buitenland, waaronder Zuid-Italië, Azoren, Marokko of Roemenië.

Mobile pilot contract-optie

Naast de zes alternatieve vliegbases bleek een “mobile pilot- contract Een akte (schriftelijke vastlegging) van een overeenkomst.
» Meer over contract contract” ook een optie te zijn. Dit contract houdt in dat de piloot geen vaste basis heeft, maar per drie maanden zou worden ingezet op verschillende bases. Dit alles op capaciteitsbasis.

Sluiting vliegveld Eindhoven sanctie stakingsactie

In reactie op deze brief startten de piloten een kort geding in oktober 2018. Voordat het kort geding had plaatsgevonden, informeerde Ryanair de piloten dat zij alle acht werden ingezet als “mobile pilot”. Ryanair maakte daarmee de keuze voor de piloten. Ryanair werd in het ongelijk gesteld door de kantonrechter omdat het er alle schijn van had dat het besluit van Ryanair om de vliegbasis in Eindhoven te sluiten is genomen als sanctie op de stakingsactie. Nergens bleek dat er sprake was van bedrijfseconomische redenen. Ryanair moest het salaris van de piloten blijven doorbetalen en mocht de piloten niet overplaatsen naar het buitenland.

UWV wijst ontslagaanvraag Ryanair af

Diezelfde dag nog diende Ryanair een ontslagaanvraag in bij het UWV wegens bedrijfseconomische redenen. In maart van dit jaar heeft het UWV deze ontslagaanvraag afgewezen en Ryanair geen toestemming verleend de arbeidsovereenkomsten met de acht piloten op te zeggen. Het UWV was er niet van overtuigd dat de vliegbasis Eindhoven gesloten moest worden vanwege bedrijfseconomische redenen.

Ontbindingsverzoek arbeidsovereenkomsten

De acht piloten wensen niet langer voor Ryanair te werken en hebben een ontbindingsverzoek De procedure bij de kantonrechter om een arbeidsovereenkomst te ontbinden.
» Meer over ontbindingsverzoek ontbindingsverzoek bij de rechter ingediend. De piloten verzoeken de rechter de arbeidsovereenkomst te ontbinden en Ryanair te veroordelen tot de wettelijke transitievergoeding en een forse billijke vergoeding van ieder ruim 1 miljoen euro.

Ernstig verwijtbaar handelen

De piloten stellen dat hun werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld en dat er daardoor in redelijkheid niet langer van hen gevraagd kan worden de arbeidsovereenkomst De overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
» Meer over arbeidsovereenkomst arbeidsovereenkomst voort te zetten. Volgens de piloten heeft Ryanair hen (behoorlijk) onder druk gezet om niet te gaan staken en gedreigd dat een staking tot gevolg zou hebben dat Ryanair de basis in Eindhoven zou sluiten en een reorganisatie zou uitroepen zodat meerdere collega’s hun baan zouden verliezen.

Onrechtmatige koers Ryanair

Uiteindelijk heeft Ryanair voor wat betreft een dreiging de daad bij het woord gevoegd: de basis in Eindhoven werd echt gesloten. In het verlengde heeft Ryanair nagelaten om toe te lichten wat de gevolgen waren als de piloten een van de zes aangeboden herplaatsingsmogelijkheden zouden kiezen en waarom een vliegbasis in Londen niet tot de mogelijkheden behoorde. Ryanair is ook altijd onverkort blijven vasthouden aan zijn (onrechtmatige) koers, ondanks de voor hem eerder negatieve uitspraak van de kantonrechter.

Bedrijfseconomische redenen sluiting vliegveld?

Volgens de piloten had de sluiting nooit mogen plaatsvinden, omdat nergens uit blijkt dat er voor de sluiting van de basis in Eindhoven bedrijfseconomische redenen aanwezig zijn. Ryanair stelt dat er wel sprake is van bedrijfseconomische redenen en dat hij de piloten nimmer heeft geïntimideerd.

Ontbinding arbeidsovereenkomsten

De rechter oordeelt dat de arbeidsovereenkomsten van de piloten ontbonden kunnen worden omdat partijen – mede vanwege de afwijzing van de ontslagaanvraag door het UWV – in een impasse Een situatie waarbij partijen in een conflictsituatie vast zitten omdat geen van hen wil of kan bewegen.
» Meer over impasse impasse terecht zijn gekomen. Volgens de kantonrechter ontbreekt ieder perspectief op een zinvolle voortzetting van de arbeidsovereenkomst. De arbeidsovereenkomsten worden dan ook per 1 mei 2019 ontbonden.

Ryanair oefende druk uit op piloten

Volgens de kantonrechter heeft Ryanair ernstig verwijtbaar gehandeld. Het is (ook) volgens deze kantonrechter ongeloofwaardig dat bedrijfseconomische redenen aan de sluiting ten grondslag liggen. Bovendien heeft Ryanair op een ontoelaatbare wijze meermaals druk uitgeoefend op de piloten. Dit wordt Ryanair zwaar toegerekend. Dit geldt ook voor het niet toelichten en/of onderbouwen van de besluiten die Ryanair heeft genomen, terwijl hij wist dat deze besluiten ingrijpende gevolgen zouden hebben voor de piloten. Van Ryanair mocht worden verwacht dat hij uit eigen beweging en actief voorlichting had gegeven over de (financiële) consequenties van een overplaatsing in plaats van piloten te verwijzen naar de helpdesk. Dit heeft hij niet gedaan.

Billijke vergoeding voor piloten

De ontstane onwerkbare situatie is te wijten aan Ryanair. Hierdoor hebben de piloten recht op een billijke vergoeding. De kantonrechter bepaalt dat Ryanair aan zes piloten een vergoeding van 350.000 euro moet betalen. De zevende piloot krijgt een vergoeding van 400.000 euro toegekend omdat de rechter van mening is dat het duidelijk is dat het voor hem lastiger is een vergelijkbare baan te vinden.

Achtste piloot: 425.000 euro vergoeding

De laatste piloot krijgt 425.000 euro en daarmee de hoogste billijke vergoeding toegekend. De reden hiervoor is dat deze piloot vanwege zijn leeftijd en het senioriteitsbeleid dat KLM en Transavia hanteren voorlopig niet een baan als gezagsvoerder zal kunnen bekleden. Hij zal weer onderaan de ladder moeten starten zodat hij een forse inkomensachteruitgang zal hebben. Tot slot wordt Ryanair veroordeeld tot betaling van acht keer de wettelijke transitievergoeding De ontslagvergoeding waar werknemers met een dienstverband van minimaal 2 jaar recht op hebben bij onvrijwillig ontslag.
» Meer over transitievergoeding transitievergoeding.

Ryanair in hoger beroep?

Het is afwachten of Ryanair het hierbij laat zitten of de hoogte van de vergoedingen gaat bestrijden in hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep. Ryanair heeft drie maanden de tijd om hierover na te denken.