Is afbeelding van Sinterklaas auteursrechtelijk beschermd?

Via het internet zijn veel afbeeldingen beschikbaar. Zo ook van Sinterklaas. Mag je een dergelijke afbeelding gebruiken voor commerciële doeleinden? De rechter moest zich daarover buigen en oordelen of degene die een afbeelding had gebruikt voor een design voor cadeaupapier een schadevergoeding moet betalen. Advocaat Hidde Reitsma bespreekt de kwestie.

Ontwerper afbeelding Sinterklaas te paard

De eiseres in deze zaak is werkzaam als professioneel illustratrice en ontwerpster en heeft voor lesmateriaal van Teleac/NOT (nu NTR) een afbeelding van Sinterklaas gemaakt op een paard. gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde Gedaagde is een producent van onder meer cadeaupapier en biedt haar producten online aan. In vrijwaring De wet biedt de mogelijkheid om in een rechtszaak een derde in vrijwaring op te roepen. Daarmee wordt beoogd om bij een veroordeling direct de schade op de in vrijwaring opgeroepen derde te verhalen.
» Meer over vrijwaring vrijwaring is door de advocaat van gedaagde het designbureau betrokken dat de designs had ontworpen voor het cadeaupapier in kwestie.

Inbreuk op auteursrechten

Gedaagde heeft in 2011 voor haar Sinterklaas-assortiment cadeaupapier online verkocht met drie designs waarin steeds een identieke afbeelding van Sinterklaas op een paard is opgenomen. Eiseres heeft bij het vaststellen van het gebruiken van haar afbeelding gedaagde en ook het designbureau aangeschreven over het gebruik van de afbeelding. Door het designbureau is toen aangegeven dat het gebruik niet had gemogen, maar dat nader onderzoek naar de rechten op de afbeelding tot niets hadden geleid.

Auteursrechtelijk beschermd werk

Nadat onderlinge gesprekken niet tot een oplossing hadden geleid, moest de rechter zich over de kwestie buigen. De rechter stelt eerst vast of op de bewuste afbeelding auteursrechten rusten van eiseres. Volgens de rechter zijn de elementen van de afbeelding ieder afzonderlijk niet bijzonder te noemen en zelfs triviaal, maar de combinatie van de elementen geeft de afbeelding toch een voldoende eigen gezicht. Aan het werk kan daarmee een eigen oorspronkelijk karakter en het persoonlijk stempel van de maker worden toegekend. De afbeelding geniet dan ook auteursrechtelijke bescherming.

Wat is het totaalindrukken-criterium?

De vraag of vervolgens sprake is van auteursrechtinbreuk moet worden beoordeeld aan de hand van het totaalindrukken-criterium. Daarbij gaat het erom of sprake is van een zodanige overname van de auteursrechtelijk beschermde trekken van de afbeelding in de designs die door gedaagde zijn aangeboden. Bij deze vergelijking van totaalindrukken zijn de auteursrechtelijk beschermde trekken bepalend, maar mogen de onbeschermde elementen niet worden weggedacht.

Advocaat intellectueel eigendomsrecht

De voorzieningenrechter vergelijkt het cadeaupapier met de afbeelding en ziet dat de afbeelding één op één is overgenomen en daarmee dezelfde totaalindruk wekt. Het verschil dat de afbeelding ook gespiegeld is afgebeeld en dat er naast de afbeelding ook andere afbeeldingen zijn afgedrukt op het cadeaupapier doet volgens de rechter geen afbreuk aan de identieke totaalindruk.

Verbod en schadevergoeding

De rechter wijst dan ook een verbod en schadevergoeding toe aan eiseres alsook een volledige proceskostenvergoeding op de voet van artikel 1019h Rv. Gedaagde kan op haar beurt hetgeen waartoe zij is veroordeeld verhalen op het designbureau. Wijze les van deze uitspraak is dan ook dat het overnemen van afbeeldingen van het internet niet zonder consequenties is en in Sinterklaas-termen kan betekenen: “Wie stout is krijgt de roe”.