Koekje van eigen deeg voor consumenten in kort geding tegen Leen Bakker?

Vandaag werd bekend dat de zelfbenoemde ‘gedupeerden’ het kort geding tegen Leen Bakker doorzetten. Zij willen een hoogslaper voor 24 euro. Nee heb je, ja kun je krijgen, zullen ze wellicht denken. Maar is het wel helemaal zonder risico om de procedure tegen Leen Bakker te voeren?  Advocaat verbintenissenrecht Onno Hennis over het risico dat de consumenten nemen. 

Systeemfout Leen Bakker: hoogslaper van 319 euro voor 24 euro op de website

Tijdens de zomer ontstond er in de media veel ophef over Leen Bakker. Door een systeemfout had de meubelwinkel op haar website kortstondig een hoogslaper aangeboden voor 24 euro, terwijl deze normaal gesproken 319 euro kostte. Duizenden mensen wilden van de fout gebruik maken en bestelden één of meerdere bedden. Leen Bakker liet al gauw weten dat het een vergissing was en weigerde de producten te leveren.

Proceskostenveroordeling voor de consumenten?

‘Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het lid op zijn neus’, zo luidt het spreekwoord. Dat zou met de consumenten die tegen Leen Bakker gaan procederen ook zo maar kunnen gebeuren. In uitzonderingsgevallen kan een rechter namelijk een partij die een procedure verliest veroordelen tot betaling van alle door de andere partij gemaakte kosten.

Wat kost een rechtszaak?

Indien je in Nederland een rechtszaak verliest, word je doorgaans veroordeeld in de kosten van het geding. De kosten van het geding bestaan uit de griffierechten, deurwaarderskosten en een bijdrage voor de advocaatkosten. Anders dan bijvoorbeeld in Amerika is de bijdrage in de advocaatkosten gemaximeerd. De facto betekent dat je in Nederland slechts een fractie van de daadwerkelijk gemaakte advocaatkosten vergoed krijgt. De kostenveroordeling De partij die bij vonnis geheel of grotendeels in het ongelijk wordt gesteld, wordt in beginsel in de kosten veroordeeld.
» Meer over kostenveroordeling proceskostenveroordeling wordt berekend volgens een wettelijk systeem en zal in het geval van Leen Bakker waarschijnlijk niet meer dan 1.000 euro bedragen.

Misbruik (proces)recht? Reële proceskostenveroordeling!

Echter, in sommige gevallen kan de rechter afwijken van het wettelijke systeem. Er moet dan sprake zijn van misbruik van (proces)recht of onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig handelen. Daarvan is volgens de Hoge Raad bijvoorbeeld sprake wanneer tegen beter weten in een procedure aanhangig wordt gemaakt. Als kan worden aangenomen dat een procedure bij voorbaat kansloos is, kan een rechter overgaan tot een zogenaamde reële proceskostenveroordeling. Dat betekent dat de verliezende partij alle daadwerkelijk gemaakte advocaatkosten van de andere partij moet vergoeden. Overigens geldt hierbij wel dat de rechter terughoudend moet zijn.

Kansloze zaak tegen Leen Bakker?

De kernvraag in de Leen Bakker-zaak is of de consumenten erop mochten vertrouwen dat Leen Bakker de hoogslaper voor 24 euro wilde verkopen of dat zij erop bedacht moesten zijn dat het ging om een kennelijke (systeem)fout.

Consument had beter moeten weten: OTTO kreeg gelijk

Uit media-berichten blijkt dat systeemfouten vaker voorkomen. In één geval resulteerde dat zelfs in een procedure. In die zaak had postorderbedrijf OTTO op haar website Philips LCD-televisies per ongeluk aangeboden voor 99 euro. Die televisies kostten toen tussen 700 en 1200 euro. Het Hof hanteerde bij de beoordeling of er sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen de maatstaf van de ‘gemiddeld geïnformeerde consument Een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
» Meer over consument consument’. Het Hof oordeelde dat een gemiddelde consument had moeten realiseren dat het ging om een vergissing en gaf OTTO gelijk.

Had de klant kunnen weten dat Leen Bakker een vergissing maakte?

Toegepast op de Leen Bakker-zaak geldt dat als de klanten aan hun water hadden moeten voelen dat er sprake was van een vergissing zij de zaak zullen verliezen. Dat lijkt het geval te zijn: de hoogslaper werd voor 8% van de oorspronkelijke prijs aangeboden. Ter vergelijking, het prijsverschil in de OTTO-zaak was nog kleiner (10 tot 14% van de oorspronkelijke prijs). Verder is 24 euro hoogstwaarschijnlijk niet eens voldoende om de productiekosten te dekken. En er was geen sprake van opheffingsuitverkoop of een dumpartikel.

Ontbreken gerechtvaardigd vertrouwen blijkt uit uitspraken consumenten

Verder duiden vele uitspraken van mensen die de hoogslaper hebben besteld ook op het ontbreken van een gerechtvaardigd vertrouwen. In de media maar ook op fora waar de fout dit weekend wereldkundig werd gemaakt waren mensen zich er wel degelijk van bewust dat Leen Bakker een fout had gemaakt. Zo zei een forumbezoeker: “Ik denk niet dat deze geleverd zal worden, maar je kan het altijd proberen.”

Weinig kans tegen Leen Bakker, maar consumenten gaan de strijd aan

Vlak na het betreffende weekend waarin de hoogslaper voor het lage bedrag te koop stond verschenen in de media veelvuldige berichten dat de aangekondigde procedure weinig kans van slagen had. Desalniettemin hebben de consumenten besloten om de zaak door te zetten.

Reële proceskostenveroordeling voor de consumenten?

Gezien de jurisprudentie lijkt de kans minimaal dat de consumenten gelijk zullen krijgen. Als de rechter bovendien oordeelt dat de consumenten dit hadden moeten weten voordat zij de procedure instelden, dan is er wellicht ruimte voor een reële proceskostenveroordeling. Mogelijk speelt daarbij nog mee dat Leen Bakker als geste heeft aangeboden om een korting van 40% toe te passen bij de volgende aankoop. Gaat iemand dan toch procederen, dan kan dat voor diens rekening komen. Consumenten hadden er dus wellicht verstandig aan gedaan om eerst nog een nachtje erover te slapen, voordat zij de procedure instelden.