Algemene voorwaarden: de P van Productaansprakelijkheid

In algemene voorwaarden komen zogenoemde exoneratiebedingen voor waarin productaansprakelijkheid De aansprakelijkheid van een producent voor gebreken aan een door hem in de markt gebracht product.
» Meer over productaansprakelijkheid productaansprakelijkheid wordt uitgesloten. Advocaat verbintenissenrecht Gea Flapper bespreekt een recente uitspraak in kort geding van de rechtbank Rotterdam waaruit maar weer eens blijkt hoe belangrijk algemene voorwaarden zijn, ook als het gaat om de aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid van een producent.

Wat is productaansprakelijkheid?

Kort gezegd volgt uit de wet dat een producent in beginsel aansprakelijk is voor de schade die wordt veroorzaakt door een gebrek in zijn product. Van een gebrek in zijn product is sprake wanneer het product niet de veiligheid biedt die men daarvan mag verwachten. Waarbij alle omstandigheden in aanmerkingen worden genomen en in het bijzonder (i) de presentatie van het product, (ii) het redelijkerwijs te verwachten gebruik van het product (iii) het tijdstip waarop het product in omloop werd gebracht.

Inhoud van het kort geding

Onderneming A houdt zich onder meer bezig met de reparatie en het onderhoud van schepen. Bij de uitvoering van haar werkzaamheden maakt zij gebruik van de techniek van gritstralen voor het schoonmaken van metalen oppervlakten en het verwijderen van verf. Hierbij wordt met behulp van een compressor en perslucht gritkorrels tegen voorwerpen geblazen waarmee metalen oppervlakten kunnen worden geschuurd. Onderneming A voert deze werkzaamheden uit op de locatie van haar opdrachtgevers.

Welke algemene voorwaarden van toepassing?

Onderneming B verkoopt en levert dit staalgrit aan onderneming A en heeft op deze koopovereenkomst De overeenkomst waarbij de verkoper zich verbindt een zaak te geven aan de koper tegen betaling van een prijs.
» Meer over koopovereenkomst koopovereenkomst haar algemene voorwaarden van toepassing verklaard. Deze algemene voorwaarden bevonden zich onder meer op de achterzijde van haar orderbevestiging en haar facturen en het was aannemelijk dat onderneming A hiervan kennis had genomen. De rechter oordeelde dan ook dat de algemene voorwaarden van toepassing waren. Bovendien had onderneming A nooit bezwaar gemaakt tegen de algemene voorwaarden en was het hanteren van algemene voorwaarden in deze branche waarin partijen opereren gebruikelijk.

Sprake van een gebrekkig product?

Onderneming B waarschuwt A in oktober 2017 dat zich mogelijk asbestvezels in het staalgrit bevinden. Uit voorzorg dient onderneming A het staalgrit niet meer te gebruiken. Hierop legt onderneming A al haar werkzaamheden stil op de locaties waar gewerkt wordt met het product van onderneming B. Onderneming A lijdt hierdoor schade van ruim € 2 miljoen en stelt onderneming B hiervoor aansprakelijk.

Aansprakelijkheid uitsluiten in algemene voorwaarden

Onderneming B doet een beroep op haar algemene voorwaarden. Met betrekking tot de aansprakelijkheid stonden de volgende bedingen in de algemene voorwaarden van onderneming B: “(..) onze verplichtingen gelimiteerd zijn tot het vervangen of herstellen van de gebrekkige goed Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten.
» Meer over goed goederen of het vergoeden van het netto factuurbedrag, zulks te onzer keuze, zonder dat er enige andere verplichting tot schadevergoeding van onze kant zal zijn” en “Onverminderd wettelijke bepalingen met betrekking tot productaansprakelijkheid, zijn wij onder door ons gesloten overeenkomsten slechts aansprakelijk voor directe schade”.

Beroep op exoneratiebeding rechtsgeldig?

In sommige gevallen kan een bedrijf geen beroep doen op de exoneratiebedingen uit haar algemene voorwaarden op grond van de maatstaven van redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid. In onderhavig geval zou onderneming B bijvoorbeeld geen beroep op haar exoneratiebeding toekomen indien haar een verwijt valt te maken ten aanzien van de besmetting van het straalgrit met de asbest. In onderhavige zaak bleek hiervan geen sprake te zijn. Onderneming kon dan ook wel een beroep doen op haar exoneratiebeding.

Welke schade vergoeden?

De aansprakelijkheid van onderneming B werd dan ook beperkt tot een bedrag van ca. € 10.000 (in plaats van de gevorderde miljoenen euro’s). Door een beroep te doen op de algemene voorwaarden hoefde onderneming B alleen de door haar onderneming A gefactureerde bedragen voor leveranties van het staalgrit terug te betalen. Dit betrof directe schade. Overigens diende onderneming B nog een aanvullend schadebedrag te vergoeden, maar dit was omdat zij dit in een eerder stadium aan onderneming A vrijwillig had toegezegd.

Onrechtmatige daad?

Onderneming A probeerde nog te betogen dat er sprake was van een onrechtmatige daad aan de zijde van onderneming B en dat om die reden het exoneratiebeding uit de algemene voorwaarden toepassing zou missen. Dit ging niet op. Onderneming A had namelijk onvoldoende onderbouwd dat inderdaad sprake was van een onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad gepleegd, aldus de rechter.

Het belang van goede algemene voorwaarden

Zo blijkt maar weer eens dat algemene voorwaarden van groot belang zijn, ook in het kader van productaansprakelijkheid. Door een beroep te doen op het exoneratiebeding ten aanzien van productaansprakelijkheid was onderneming B in dit geval slechts een gering bedrag aan schadevergoeding verschuldigd in plaats van de gevorderde € 2 miljoen.