Boetebeding in aannemingsovereenkomst nietig?

Het is gebruikelijk om in bouwcontracten een boetebeding Een beding dat bij een zeker tekortschieten (een handelen, of een nalaten) de schuldenaar verplicht tot betaling van een geldsom of een andere verplichting.
» Meer over boetebeding boetebeding op te nemen voor het geval een partij de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst niet nakomt. In een recent geschil gaat het hof in op de vraag of een tussen aannemer en opdrachtgever overeengekomen boetebeding bij faillissement nietig is. Advocaat bouwrecht Marco Guit licht de uitspraak toe.

Boete direct opeisbaar bij faillissement aannemer

De achtergrond van deze zaak was als volgt. Opdrachtgever Black Box had aannemingsbedrijf Midreth opdracht De overeenkomst waarbij iemand anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst diensten verrichten voor een opdrachtgever.
» Meer over opdracht opdracht gegeven tot de bouw van de Ziggo Dome. In de aannemingsovereenkomst De opdracht aan een aannemer om tegen een aanneemsom een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen.
» Meer over aannemingsovereenkomst aannemingsovereenkomst was een boetebeding opgenomen ten behoeve van de opdrachtgever. Deze boete zou onder meer in het geval van faillissement van de aannemer onmiddellijk opeisbaar worden. De aannemer had hiervoor een bankgarantie De garantstelling van een bank om een geldbedrag aan de begunstigde uit te keren als de wederpartij niet nakomt of niet betaalt.
» Meer over bankgarantie bankgarantie afgegeven.

Faillissement aannemer tijdens bouw

De aannemer is tijdens de bouw voorlopige surséance van betaling verleend. Hierna heeft de aannemer zijn werkzaamheden gestaakt en niet meer hervat. Opdrachtgever heeft aannemer verzocht om de aannemingsovereenkomst naar behoren na te komen en het werk te hervatten. Dit heeft aannemer niet gedaan. Niet lang hierna is hij failliet gegaan.

Boete verbeurd: bankgarantie uitgekeerd

Opdrachtgever heeft de boete ingeroepen en de bank heeft de bankgarantie uitbetaald. De curatoren dagvaarden de opdrachtgever. Volgens hen is het boetebeding nietig, omdat het beding in strijd met de goede zeden of de openbare orde zou zijn (artikel 3:40 BW). De boete raakt immers, zo stellen zij, louter en alleen verschuldigd door het faillissement van de aannemer en heeft geen andere bedoeling dan de opdrachtgever een voordeel te verschaffen dat hij niet zou hebben genoten, indien het faillissement zou zijn uitgebleven.

HR: boete op “failliet gaan” kan nietig zijn

In dit kader verwijzen zij naar het arrest Megapool/Laser. Hierin heeft de Hoge Raad geoordeeld, kort gezegd, dat een beding dat het recht op een prestatie enkel en alleen doet vervallen vanwege het in staat van faillissement raken van de schuldeiser of een daarop gebaseerde opzegging, met als gevolg dat de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij die de tegenprestatie daarvoor al heeft ontvangen, zijn eigen prestatie niet meer behoeft te verrichten, afhankelijk van de context en de overige omstandigheden van het geval, nietig kan zijn.

Boetebeding: gefixeerd schadebedrag

Het hof acht dit arrest in casu niet toepasbaar. Het boetebeding stelt hier niet een boete op het in staat van faillissement geraken van de aannemer, maar is te beschouwen als een gefixeerd schadebeding. Hieraan ligt de veronderstelling ten grondslag dat de opdrachtgever schade lijdt doordat de aannemer als gevolg van het faillissement de overeenkomst niet nakomt. Denk aan schade door vertraging in de bouw en het zoeken van een andere aannemer om het werk af te maken.

Boetebeding niet strijdig met dwingende wetsbepaling

Met het boetebeding is hierop geanticipeerd door een gefixeerd schadebedrag overeen te komen. Daarbij komt dat het volgens het hof ook mogelijk dat de aannemer ondanks surseance of faillissement wel zijn verplichtingen blijft nakomen. In dat geval was er wellicht geen schade opgetreden en had de de opdrachtgever geen grond om de boete in te roepen. Het boetebeding is aldus naar inhoud of strekking niet strijdig met een dwingende wetsbepaling noch met de goede zeden of de openbare orde en dus niet nietig op grond van art. 3:40 BW.

AMS bouwrecht advocaat bij faillissement tijdens bouw

AMS Advocaten behandelt veel zaken op het gebied van bouwrecht en heeft een aantal gespecialiseerde en ervaren curatoren in huis. Als u vragen heeft, neem dan gerust contact met ons op.