Foute boel: huisjesmelker online aan de schandpaal, mag dat zomaar?

De woningnood is hoog in Nederland. Zeker in de grote steden van het land is er een groot tekort aan betaalbare huurwoningen. Huisjesmelkers maken hier misbruik van door ongekend hoge huren te eisen en onredelijke voorwaarden te stellen. Voor veel huurders is het lastig om actie te ondernemen tegen zo’n verhuurder. Gelukkig zijn er diverse televisieprogramma’s die opkomen voor deze huurders en het gedrag van huisjesmelkers aan de kaak stellen. Maar hoe ver mag een producent eigenlijk gaan bij het aankaarten van deze misstanden? Advocaat mediarecht Thomas van Vugt bespreekt een recent vonnis van de voorzieningenrechter.

Verwijderen uitzending van het internet

Een producent krijgt van een huurdersbelangenvereniging klachten over een verhuurder doorgespeeld. De huurders klagen dat zij geen huurcontract krijgen, geïntimideerd worden, hoge huren betalen en deze huur zelfs contant moeten betalen. Na verder onderzoek besluit de programmamaker een medewerker van de verhuurder onverwacht te confronteren met al deze misstanden. Deze confrontatie wordt gefilmd.

Wederhoor toegepast

Voordat het item wordt uitgezonden, krijgt verhuurder de mogelijkheid om tegenbewijs − met betrekking tot de klachten van de huurders − te leveren. De verhuurder doet dit niet. De opnames worden in maart 2019 uitgezonden en de uitzending komt online te staan. De verhuurder vindt de uitzending onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig en vordert in een kort geding dat de uitzending van het internet wordt gehaald.

Vrijheid van meningsuiting vs. recht op privacy

In zaken over een onrechtmatige publicatie of uitzending, gaat het om een afweging van grondrecht Fundamentele rechten van de mens zoals in Nederland vastgelegd in de Grondwet.
» Meer over grondrecht grondrechten: de vrijheid van meningsuiting van de een tegenover de bescherming van privacy, eer en goede naam van de ander. Bij de belangenafweging welk grondrecht Fundamentele rechten van de mens zoals in Nederland vastgelegd in de Grondwet.
» Meer over grondrecht grondrecht voor gaat, moeten alle omstandigheden worden afgewogen.

Belangenafweging

Een belangrijke omstandigheid bij deze belangenafweging, is dat de uitlatingen ten tijde van de publicatie voldoende steun moeten vinden in het op dat moment beschikbare feitenmateriaal. In dit geval is de voorzieningenrechter van mening dat de programmamaker geen sluitend bewijs In het Nederlandse procesrecht geldt als hoofdregel dat de rechter alleen die feiten of rechten aan zijn beslissing ten grondslag mag leggen, die in de rechtszaak aan hem ter kennis zijn gekomen of zijn gesteld en die zijn komen vast te staan.
» Meer over bewijs bewijs hoeft te leveren. Wel moet hij voldoende aannemelijk maken dat de beweringen die in de uitzending worden gedaan, steun vinden in de feiten. Daar is de programmamaker volgens de voorzieningenrechter in geslaagd.

Vrijheid van meningsuiting prevaleert

Zo heeft de programmamaker een uitgebreid onderzoek gedaan en is zij niet − zoals de advocaat van de verhuurder had aangevoerd − alleen maar afgegaan op de verhalen van de huurders. Ook zijn er getuigen gehoord en zijn e-mails en betalingsbewijzen nagetrokken. Tot slot is de verhuurder ook verschillende malen in de gelegenheid gesteld om weerwoord te bieden. De voorzieningenrechter weegt mee dat de verhuurder uiteindelijk heeft ingestemd met een interview, waarin hij alsnog op de klachten heeft gereageerd. Dit interview is aan de onlineversie van de uitzending toegevoegd.

Negatieve gevolgen voor rekening huisjesmelker

Dat de uitzending negatieve gevolgen voor de verhuurder heeft gehad, is volgens de voorzieningenrechter grotendeels te wijten aan zijn eigen optreden. Het belang om hiervan gevrijwaard te zijn weegt − in deze zaak − niet op tegen de belangen van de programmamaker om misstanden aan de kaak te stellen. Sterker nog: het rekenen van een onredelijke huur was volgens de voorzieningenrechter al reden genoeg om de misstand in beeld te brengen.