Een drieluik over NCC: contracteren, repareren, procederen – deel 1

Contracteren – de formele vereisten voor de NCC

“Save the best for last” zeggen ze wel eens — en dat geldt misschien ook wel voor de forumkeuze. Die komt vaak pas helemaal aan het eind van een contract Een akte (schriftelijke vastlegging) van een overeenkomst.
» Meer over contract contract, maar is juridisch gezien van groot strategisch belang. Wie internationale afspraken maakt, doet er verstandig aan om niet alleen te onderhandelen over prijs, levertermijn of aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid, maar óók stil te staan bij de vraag: waar procederen we als het misgaat?

Steeds vaker kiezen partijen voor de NCC, vanwege haar internationale karakter en de mogelijkheid om in het Engels te procederen. Maar procederen bij de NCC is geen gegeven. De wet stelt duidelijke eisen: zonder een zorgvuldige forumkeuze, expliciete verwijzing naar de NCC en een heldere taalafspraak, komt men van een koude kermis thuis. 

In dit eerste deel van ons drieluik leggen wij uit welke formele stappen u als contractspartij moet zetten om de gang naar de NCC te realiseren. In de volgende delen bespreken wij wat er mogelijk is als zo’n verwijzing ontbreekt (deel II: repareren) en welke inhoudelijke vereisten gelden voor het geschil zelf (deel III: procederen).

Wanneer is de NCC bevoegd?

Artikel 32a Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (voorheen art. 30r Rv) bepaalt dat procederen bij de NCC uitsluitend mogelijk is indien partijen dit uitdrukkelijk en schriftelijk zijn overeengekomen. Dat betekent dat er drie afzonderlijke afspraken nodig zijn, die duidelijk in een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst moeten zijn vastgelegd:

1. Een forumkeuze voor de rechtbank of gerechtshof Amsterdam;
2. Een expliciete verwijzing naar de NCC als gespecialiseerde kamer;
3. Een duidelijke keuze voor Engels als procestaal.

Een bepaling waarin alleen de rechtbank Amsterdam wordt aangewezen, of waarin enkel staat dat de procedure in het Engels zal worden gevoerd, is onvoldoende. In dat geval is de NCC niet bevoegd.

Daarnaast gelden er enkele inhoudelijke vereisten die voortvloeien uit artikel 32a Rv en betrekking hebben op het karakter van het geschil. Zo moet:

4. het geschil betrekking hebben op een rechtsverhouding die ter vrije bepaling van partijen staat;
5. er sprake zijn van een internationaal geschil;
6. het geschil buiten de competentie Bij het uitbrengen van een dagvaarding of het indienen van een verzoekschrift moet worden vastgesteld welke rechter bevoegd is om een zaak te behandelen.
   » Meer over competentie competentie van de kantonrechter vallen.

De NCC toetst ambtshalve of aan ál deze voorwaarden is voldaan. Is dat niet het geval, dan wordt de zaak — op grond van artikel 18 Rv — doorverwezen naar de reguliere handelskamer van de rechtbank Amsterdam

Wat moet er in het contract staan?

Een onvolledig of onjuist geformuleerd forumkeuzebeding Een contractuele bepaling waarin de bevoegde rechter voor beslechting van geschillen door partijen wordt aangewezen.
» Meer over forumkeuzebeding forumkeuzebeding leidt in de praktijk regelmatig tot vertraging, extra kosten en — ironisch genoeg — een procedure voor de reguliere handelskamer in plaats van de NCC. En dat terwijl het vaak uitdrukkelijk de bedoeling van partijen was om in het Engels te procederen voor een internationaal georiënteerde rechter.

Om dit te voorkomen is het van belang om de forumkeuze en de bijbehorende procesafspraken (NCC + Engelse taal) duidelijk, volledig en schriftelijk vast te leggen. Uit de rechtspraak volgt dat het NCC-beding in elk geval niet mag worden ‘weggestopt’ in algemene voorwaarden van één van partijen, en dat het bewust en transparant overeengekomen moet zijn. Het NCC oordeelde in dat verband dat het voldoende is dat de keuze voor de NCC duidelijk tot uitdrukking is gebracht, welbewust is gemaakt en schriftelijk is vastgelegd. Niet vereist is dat het beding voorkomt in een document dat door beide partijen is ondertekend – daarvoor biedt artikel 32a Rv noch de parlementaire geschiedenis of literatuur enige aanknopingspunt. Wel geldt dat het beding moet berusten op wederzijds instemming, en dus niet eenzijdig mag zijn opgelegd of verborgen.

Voor de praktijk adviseert de NCC zelf de volgende standaardclausule:

“All disputes arising out of or in connection with this agreement will be resolved by the Amsterdam District Court following proceedings in English before the Chamber for International Commercial Matters (“Netherlands Commercial Court” or “NCC District Court”), to the exclusion of the jurisdiction of any other courts. An action for interim measures, including protective measures, available under Dutch law may be brought in the NCC’s Court in Summary Proceedings (CSP) in proceedings in English. Any appeals against NCC or CSP judgments will be submitted to the Amsterdam Court of Appeal’s Chamber for International Commercial Matters (“Netherlands Commercial Court of Appeal” or “NCCA”). The NCC Rules of Procedure apply.”

Interessant is dat ook ná het ontstaan van een geschil nog gekozen kan worden voor behandeling door de NCC, mits beide partijen daar uitdrukkelijk en schriftelijk mee instemmen. Daarnaast is het mogelijk dat een andere rechtbank — op gezamenlijk verzoek van partijen — de zaak verwijst naar de NCC, mits aan de vereisten van artikel 32a Rv is voldaan.

De NCC in cijfers en in de praktijk

Voor partijen die toegang verkrijgen tot de NCC biedt deze gespecialiseerde kamer aanzienlijke voordelen: de procedure verloopt in het Engels, op basis van een eigen procesreglement dat is afgestemd op internationale handelsgeschillen en behandeling door rechters met internationale expertise. Voor internationaal opererende ondernemingen betekent dit: snelheid, kwaliteit en voorspelbaarheid binnen een herkenbare juridische setting.

Ook qua doorlooptijd onderscheidt de NCC zich positief. In circa 85% van de zaken is de procedure binnen een jaar afgerond; in tweederde zelfs binnen acht weken. Deze procesmatige efficiëntie draagt in belangrijke mate bij aan de aantrekkelijkheid van de NCC als alternatief voor internationale arbitrage Particuliere geschillenbeslechting buiten de overheidsrechtspraak om.
» Meer over arbitrage arbitrage of buitenlandse rechterlijke fora.

Toch is het gebruik van de NCC op dit moment nog beperkt. In de periode 2019–2023 behandelde de NCC in totaal 32 zaken, zo blijkt uit eigen cijfers van het gerecht. Dat is aanzienlijk minder dan de beoogde 125 zaken per jaar die de NCC zich ten doel heeft gesteld. Tegelijkertijd laat de internationale samenstelling van de zaken wél zien dat het potentieel aanwezig is. Amerikaanse ondernemingen zijn tot dusver het vaakst vertegenwoordigd, gevolgd door partijen uit het Verenigd Koninkrijk. Verder is er bovendien een toename van het aantal betrokken partijen afkomstig uit EU-lidstaten.

Dat het aantal zaken nog achterblijft, wordt in de praktijk geregeld verklaard door onbekendheid binnen het internationale bedrijfsleven én door kostenoverwegingen, met name het relatief hoge griffierecht De kosten van de behandeling van rechtszaak door een gerechtelijke instantie.
» Meer over griffierecht griffierecht (per 2025: € 18.961 per partij in eerste aanleg, € 25.282 in hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep). Hoewel deze tarieven hoger liggen dan bij reguliere civiele kamers, moet worden benadrukt dat de NCC — anders dan arbitrage — géén uurtarieven van arbiters kent. In veel gevallen blijkt procederen bij de NCC daardoor uiteindelijk kostenefficiënter, zeker in combinatie met de korte doorlooptijden.

Contracteren voor de NCC is maatwerk – maar loont

Samenvattend geldt dat de NCC — mits juist gecontracteerd — een juridisch én strategisch volwaardig forum is voor complexe internationale handelsgeschillen. Partijen die tijdig anticiperen op zowel de formele als de inhoudelijke vereisten kunnen daadwerkelijk profiteren van de voordelen die deze Engelstalige handelskamer biedt.

Wat kunnen wij voor u betekenen?

Bij AMS Advocaten begeleiden wij cliënten bij het opstellen van internationale contracten waarin forum- en taalkeuzes een cruciale rol spelen. Wilt u advies of begeleiding bij het formuleren van een rechtsgeldige forumkeuze of verwijzing naar de NCC? Neem dan gerust contact met ons op. Wij denken graag met u mee.

Bent u reeds gebonden aan een contract en blijkt de verwijzing naar de NCC juridisch niet houdbaar? Lees dan deel II van dit drieluik, waarin wij ingaan op wat u in dat geval nog kunt doen — ook buiten de NCC om. Meer weten over de inhoudelijke eisen waaraan een geschil moet voldoen om bij de NCC behandeld te worden? In deel III bespreken wij het internationale karakter van het geschil en andere toelatingsvereisten.