persvrijheid

Vastgelegd in de Grondwet

Persvrijheid is het recht om te zeggen en te schrijven wat je wilt zolang het maar niet in strijd is met de wet. Het gaat erom dat de overheid zich niet bemoeit met wat mensen of journalisten schrijven of zeggen. Dit is in Nederland vaak een vanzelfsprekendheid, maar in andere landen juist niet.

Persvrijheid is vastgelegd in artikel 7 van onze Grondwet. Lid 1 van dit artikel luidt: “niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet”.

Geen voorafgaande toestemming nodig voor publicatie

Er is dus nooit vooraf toestemming nodig voor een publicatie, maar de verantwoordelijke moet wel rekening houden met de mogelijkheid achteraf strafrechtelijk of civielrechtelijk aangepakt te kunnen worden. Dat kan aan de orde zijn indien er sprake is van smaad, smaadschrift of laster.

Bronbescherming

Maar ook de Nederlandse overheid gaat weleens over de schreef. In het verleden zijn in diverse rechtszaken veroordelingen uitgesproken vanwege het opsluiten of afluisteren van journalisten, omdat die journalisten hun bronnen niet prijs wilden geven. Op grond van vaste jurisprudentie mogen journalisten daar in beginsel over zwijgen met een beroep op de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting. Dat noemen we bronbescherming. Alleen als bepaalde maatschappelijke belangen zwaarder wegen kan er een plicht bestaan om een bron te onthullen.