3 min lezen

onrechtmatig selectieve betalingen

Marco Guit
Marco Guit
Neem contact op

Een schuldenaar in financiële moeilijkheden staat het niet altijd vrij om naar eigen inzicht zijn crediteuren te betalen. Doet de schuldenaar dat toch, dan kan onder omstandigheden sprake zijn van een onrechtmatig selectieve betaling.

Betaalautonomie

De hoofdregel is dat een schuldenaar mag betalen wie hij wil, in welke volgorde hij wil. De schuldenaar mag ervoor kiezen de éne schuldeiser wél te betalen en de andere schuldeiser niet. Er bestaat dan ook geen algemene regel die stelt dat een schuldeiser onrechtmatig handelt tegenover andere schuldeisers, als hij de vordering van een individuele schuldeiser met voorrang vóór de andere schuldeisers voldoet. Een ‘selectieve’ betaling is in beginsel niet onrechtmatig.

Selectieve betaling tóch onrechtmatig

Onder specifieke omstandigheden kan het echter toch zo zijn dat het doen van een selectieve betaling onrechtmatig is tegenover de andere schuldeisers. In dat geval kan de schuldeiser de schuldenaar aanspreken voor de schade die hij lijdt als gevolg van de onrechtmatig selectieve betaling.

Betaling aan gelieerde partijen

Het staat een vennootschap niet vrij een vordering van een gelieerde partij of vennootschap te voldoen, als die vennootschap heeft besloten haar onderneming en activiteiten te beëindigen en er onvoldoende verhaal is voor alle overige schuldeisers. Doet een vennootschap dat toch, dan handelt zij in beginsel onrechtmatig en is zij verplicht de schade van de overige schuldeisers te vergoeden.

Zekerheidsrecht

Tot voor kort was onduidelijk of het vestigen van een zekerheidsrecht ten behoeve van de vordering van de gelieerde partij invloed kan hebben op de vraag of een betaling onrechtmatig selectief is. Als een gelieerde partij bijvoorbeeld een pandrecht zou hebben gevestigd op de goederen van de schuldenaar, dan had die gelieerde partij er immers ook voor kunnen kiezen dit pandrecht uit te oefenen. Het gevolg zou voor de overige schuldeisers hetzelfde zijn: er blijven minder verhaalsmogelijkheden achter.

De Hoge Raad maakte in een recent arrest echter recent duidelijk dat de aanwezigheid van een zekerheidsrecht geen invloed heeft op de vraag op een betaling onrechtmatig selectief is.

Persoonlijk belang bestuurders

Ook als de bestuurder van een vennootschap een persoonlijk belang heeft bij het verrichten van een (selectieve) betaling, zal die selectieve betaling sneller onrechtmatig zijn. Van een persoonlijk belang is bijvoorbeeld sprake als de bestuurder persoonlijk borg staat voor de schulden van de vennootschap.

Betalingen aan derden

Een betaling aan een willekeurige derde schuldeiser kan eveneens onrechtmatig selectief zijn. De grens om een selectieve betaling dan als onrechtmatig te kwalificeren ligt dan wel een stuk hoger. Zo overwoog de Hoge Raad bijvoorbeeld dat een betaling aan een derde schuldeiser onrechtmatig selectief is, als sprake is van betalingsonwil

Faillissement

In de eerste instantie is het aan de individuele schuldeiser om zijn vordering op de schuldenaar, of de bestuurder te verhalen. In een faillissement heeft echter ook de curator de mogelijkheid om namens alle schuldeisers gezamenlijk de schuldenaar of de bestuurder aansprakelijk te stellen op grond van de onrechtmatig selectieve betaling.

Bestuurdersaansprakelijkheid

Naast de vennootschap/schuldenaar is het ook mogelijk dat de bestuurder persoonlijk aansprakelijk wordt gehouden voor de schade als gevolg van de onrechtmatig selectieve betaling. Daarvoor is vereist dat de bestuurder dermate verwijtbaar heeft gehandeld, dat hem daarvan een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. Over het algemeen wordt dit gezien als een hoge drempel voor aansprakelijkheid.

Moment van de betaling

Om een betaling als onrechtmatig selectief te kwalificeren, is eveneens van belang vast te stellen hoe de financiële situatie van de schuldenaar er uitzag, op het moment waarop de betaling plaatsvond. Hoe slechter de financiële positie en hoe aannemelijker een faillissement op korte termijn is, des te sneller een betaling onrechtmatig selectief is.

Het moment van de betaling is echter niet altijd doorslaggevende factor. Zo overwoog de Hoge Raad in een recent arrest dat een betaling aan een derde schuldeiser die plaatsvond nadat de schuldenaar haar eigen faillissement had aangevraagd, niet onrechtmatig selectief was.

Advocaat ondernemings- en faillissementsrecht

De advocaten van AMS hebben veel ervaring met transacties, betalingen en aansprakelijkheid. Daarnaast adviseren de advocaten van AMS veelvuldig bedrijven en particulieren bij het bepalen van hun (rechts)positie. De advocaten zijn sterk betrokken bij de zaken van hun cliënten, werken met korte lijnen en bieden scherpe tarieven.

Nieuws-
brief

Ravel Residence