arbitrage

Arbitrageprocedure

Arbitrage is een alternatieve vorm van rechtspraak waarbij een onpartijdige arbiter of arbiters een bindende uitspraak doet over het betreffende geschil. Een arbitrageprocedure wordt niet bij de normale rechter of rechtbank aanhangig gemaakt maar bij (een) onpartijdige arbiter(s).

Arbitragewet

Het betreft particuliere rechtspraak dat buiten de overheid om is geregeld en gefinancierd wordt door partijen en de betreffende brancheorganisaties. De arbitrageraden hanteren eigen procesregels maar in de arbitragewet (boek 4 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering) is geregeld hoe een overeenkomst tot arbitrage tot stand komt en worden eisen gesteld aan de procedure.

Voordelen van arbitrage

Arbitrage biedt veel voordelen ten opzichte van een gerechtelijke procedure voor de gewone rechter. Zo is het mogelijk om het geding (en de uitkomst daarvan) geheim te houden. Verder staat tegen een arbitraal vonnis in beginsel geen hoger beroep open, hetgeen langdurige en kostbare procedures tot een minimum beperkt. Het grootste voordeel is echter dat bij arbitrage het geschil kan worden voorgelegd aan een tribunaal van deskundigen uit een bepaalde branche. Verschillende brancheorganisaties hebben hun eigen arbitrageraden en geschillencommissies. De Raad van Arbitrage voor de Bouw is één van de bekendste en grootste. Daarnaast is er het Nederlands Arbitrage Instituut dat uiteenlopende (handels)geschillen beslecht.

Overeenkomst tot arbitrage

Een geschil kan alleen aan arbitrage worden onderworpen als partijen arbitrage zijn overeengekomen. Een overeenkomst tot arbitrage noemt men een arbitragebeding. Dit beding kan in het contract zijn opgenomen maar vaak staat het standaard in de van toepassing zijnde Algemene Voorwaarden. Zo hanteren veel bouwondernemers de UAV waarin is geregeld dat geschillen bij uitsluiting van de gewone rechter aan de Raad van Arbitrage voor de Bouw worden voorgelegd. Arbitrage kan ook achteraf worden overeengekomen (ad hoc arbitrage).

Arbitrageprocedure en reguliere civiele procedure

De arbitrageprocedure verloopt in principe hetzelfde als een reguliere civiele procedure. Er gelden regels ten aanzien van bewijs, getuigen, wraking en voeging. Ook kennen veel arbitragereglementen de mogelijkheid van een arbitrage kort geding. De partijen kunnen -indien gewenst- zelf arbiters aanwijzen (meestal aan de hand van een lijst van het betreffende arbitrage instituut). Een arbitrageprocedure vangt doorgaans aan met het indienen van een arbitrageverzoek of memorie van eis. De wederpartij wordt -net zoals bij gewone procedures- de gelegenheid gegeven schriftelijk te antwoorden. Ook kan de wederpartij een tegenvordering (reconventionele vordering) instellen. Na de uitwisseling van schriftelijke processtukken vindt er doorgaans een mondelinge behandeling plaats.

Arbitraal vonnis is bindend

Een uitspraak van de arbiter heet een arbitraal vonnis en is net zo bindend voor partijen als een gewone uitspraak. Om het vonnis te executeren zal de in het gelijk gestelde partij wel eerst de rechtbank een verlof tot tenuitvoerlegging moeten vragen. In deze “exequatur procedure” toetst de rechter slechts marginaal het vonnis. De zaak zal niet opnieuw worden beoordeeld.

Advocaat bij arbitrageprocedures

Hoewel bij arbitrage verplichte vertegenwoordiging door een advocaat niet verplicht is, laten partijen – zeker als het geschil een groot financieel belang betreft- zich meestal bijstaan door juristen.