wanneer is een uitlating onrechtmatig?

Rechter bekijkt alle omstandigheden

Of een uitlating op internet of in de media rechtmatig of onrechtmatig is, is niet zomaar te zeggen. De rechter moet alle omstandigheden van het geval in aanmerking nemen. Vervolgens moet er een belangenafweging worden gemaakt: gaat in het specifieke geval het recht van vrijheid van meningsuiting boven het recht om niet te worden blootgesteld aan lichtvaardige verdachtmakingen, of is het juist andersom?

Afweging van belangen

Om te kunnen bepalen welk van deze fundamentele belangen zwaarder moet wegen zal de rechter goed kijken naar de volgende aspecten:

• de aard van de gepubliceerde uitlatingen, afgezet tegen én de ernst van de te verwachten gevolgen én anderzijds de ernst van de misstand die de uitlatingen aan de orde beogen te stellen;
• de mate waarin ten tijde van die uitlatingen de verdenkingen steun vonden in het toen beschikbare feitenmateriaal;
• de wijze waarop de verdenkingen zijn geuit;
• de mate van waarschijnlijkheid dat het nagestreefde doel (het aan de orde stellen van een misstand) langs andere, minder schadelijke weg met een redelijke kans op spoedig succes had kunnen worden bereikt en;
• de kans dat de betreffende informatie op een andere wijze (dus zonder de verweten publicatie) bekend was geworden bij diegenen tot wie de publicatie is gericht.

Voldoende steun in de feiten?

De belangrijkste vraag is meestal of de beschuldigingen of verdachtmakingen in kwestie voldoende steun vinden in de feiten. Let wel; gekeken wordt naar het feitenmateriaal dat op het moment van uiting/ publicatie beschikbaar was. Dat betekent niet dat feiten of omstandigheden die later bekend zijn geworden geen rol kunnen spelen, maar het gaat om het moment dat de beschuldiging wordt gemaakt: wat waren op dat moment de feiten, en steunen die feiten de beschuldiging.