Bestuurder aansprakelijk voor schenden belangen commanditaire vennoten?

In een rechtszaak die door gedupeerde participanten van een vastgoedproject was aangespannen, stond de vraag centraal of de bestuurder onrechtmatig had gehandeld door de inleg van de participanten zonder hun toestemming te gebruiken voor risicodragende leningen. De rechtbank stond in de uitspraak onder meer stil bij de bescherming van de belangen van commanditaire vennoten. Sander Schouten, advocaat gespecialiseerd in bestuurdersaansprakelijkheid, licht de zaak toe.

Participatie in vastgoedproject door inleg participanten

De gedaagde in deze zaak is de (indirect) bestuurder van Global State Investments (hierna: Investments). Investments heeft in 2007 het initiatief genomen tot het opzetten van een vastgoedproject in Letland. Een prospectus wordt uitgegeven om participanten te werven die commanditaire vennoten zullen worden in twee nog op te richten CVs. Er worden in totaal 377 participaties van ieder € 25.0000 in de CV’s geplaatst. Ook projectvennootschap Jonathan SIA wordt opgericht van waaruit de grond zal worden aangekocht en het project ontwikkeld zal worden. Investments is 80% aandeelhouder van deze vennootschap en een Letse partner 20%. De inbreng van € 6 mlj. is overgemaakt naar Jonathan SIA in afwachting van de ontwikkeling van het project.

Bestuurder doet voorstel tot risicovolle leningen

Tijdens een aandeelhoudersvergadering van Jonathan SIA stelt Investments voor om het kapitaal tijdelijk uit te lenen aan 3 andere vennootschappen, waaronder aan Investments zelf. Investments stemt –uiteraard- in met haar eigen voorstel en ondanks de tegenstem van de Letse partner wordt het voorstel aangenomen. Vervolgens wordt het vastgoedproject in Letland geannuleerd vanwege de crisis. Aan de participanten wordt een bedrag van € 4.500 per participatie terugbetaald. De leningen worden niet terug betaald en verhaal blijkt niet mogelijk.

Commanditaire vennoten starten procedure tegen bestuurder

De gedupeerde participanten dagvaarden de bestuurder van Investments en vorderen een verklaring voor recht dat de bestuurder onrechtmatig jegens de participanten heeft gehandeld door, in strijd met de prospectus dan wel de CV-akte, het kapitaal uit te lenen en dat hij daarom aansprakelijk is voor de schade die de participanten hebben geleden. Volgens de rechtbank is de kern van de vordering dat de gedaagde, als bestuurder van Investments, heeft bewerkstelligd dat Investments haar contractuele verplichtingen jegens de participanten uit hoofde van de Beheerovereenkomst en de prospectus niet is nagekomen en dat dit hem persoonlijk kan worden verweten.

Bestuurder moet in het belang van CV’s handelen

In de oprichtingsakten wordt als doel van de CV’s vermeld: “het investeren van vermogen in onroerende zaken in Letland”. In de Beheerovereenkomst is aan Investments de volmacht gegeven om namens de participanten het beheer te voeren over het project en alle rechtshandelingen te verrichten die naar het oordeel van Investments nuttig, wenselijk en noodzakelijk zijn, onder de verplichting voor Investments om uitsluitend in het belang van de CV’s op te treden. Deze bepalingen dienen er volgens de rechtbank toe om de belangen van de participanten, die gezien hun positie als commanditaire vennoten geen directe zeggenschap hebben, te beschermen. Investments was bij de uitoefening van haar taak als beheerder gebonden aan de bepalingen van de oprichtingsakten.

BV handelt onrechtmatig jegens participanten

Vast staat dat door de lening de ter beschikking gestelde gelden zijn aangewend voor een ander doel dan waarvoor deze bedoeld waren. Door (als aandeelhouder in Jonathan SIA) in te stemmen met haar eigen voorstel om het kapitaal uit te lenen, heeft Investments gehandeld in strijd met de beheerovereenkomst en oprichtingsakten. Tevens is dit handelen als een onrechtmatige daad aan te merken. Investments heeft doelbewust het toestemmingsvereiste voor de lening omzeild en heeft bovendien geld aan zichzelf uitgeleend. Investments profiteerde zo van haar eigen handelswijze en dit levert een tegenstrijdig belang op.

Bestuurder persoonlijk en ernstig verwijtbaar

De vraag is nu of ook de bestuurder persoonlijk aansprakelijk kan worden gehouden. De rechtbank meent van wel. Gedaagde was indirect bestuurder van Investments en van de Beherend vennoot alsmede de meerderheidsaandeelhouder in Jonathan SIA. Hij had dus feitelijk alle touwtjes in handen. In zo’n geval dient de betrokken bestuurder extra zorgvuldigheid te betrachten zodat aan alle betrokken belangen voldoende tegemoet gekomen worden. Hij heeft zijn eigen belangen laten prevaleren boven die van de commanditaire vennoten en uitermate onzorgvuldig gehandeld. Hij is dan ook aansprakelijk voor alle schade, in beginsel begroot op de inleg van € 25.000 minus de kosten minus het reeds uitbetaalde bedrag van € 4.500.