Aansprakelijkheid van bestuurder versus aandeelhouder: zo zit het!
Een bestuurder die tevens alle aandelen van een vennootschap bezit, heeft in het ondernemingsrecht twee verschillende petten op: die van aandeelhouder en die van bestuurder. Dit verschil speelt onder andere een rol bij de vaststelling van de persoonlijke aansprakelijkheid van deze persoon bij onzorgvuldig handelen van de BV. Advocaat ondernemingsrecht Marco Guit bespreekt een recente uitspraak waarin dit onderwerp aan de orde kwam.
Crediteur: bestuurder/aandeelhouder aansprakelijk
In deze procedure was de eiser een crediteur die diensten had geleverd aan een BV. De BV was niet in staat de facturen hiervoor te betalen. Gedaagde was enig aandeelhouder en tevens bestuurder van de BV. De crediteur had gedaagde gedagvaard en hem aansprakelijk gesteld voor de openstaande facturen. Volgens crediteur had gedaagde in zijn hoedanigheid van voormalig bestuurder en aandeelhouder onzorgvuldig jegens hem gehandeld. Het onzorgvuldige handelen zag volgens crediteur op het volgende. Gedaagde had alle aandelen in de BV aan een derde verkocht voor het symbolische bedrag van € 1,-. Hierdoor is de crediteur benadeeld in haar verhaalsmogelijkheden. De BV had nieuwe opdrachten moeten binnenhalen of voor herfinanciering moeten zorgen zodat de schuldeisers zouden kunnen worden betaald.
Overdragen aandelen voor € 1 niet onrechtmatig
De rechtbank deelt deze mening niet. Gedaagde heeft aangevoerd dat de BV er financieel zeer slecht aan toe was, dat er minder werk was en dat herfinanciering niet mogelijk was. De aandelenoverdracht (van feitelijk waardeloze aandelen) bracht crediteur niet in nadeligere positie. De BV blijft -uiteraard- aansprakelijk voor de schulden maar er is onvoldoende grond voor bestuurdersaansprakelijkheid.
Aandeelhouder niet persoonlijk aansprakelijk voor handeling BV
In de uitspraak overweegt de rechter dat er een verschil dient te worden gemaakt tussen eventuele aansprakelijkheid van gedaagde als aandeelhouder en als bestuurder. Een aandeelhouder is niet persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen in naam van een besloten vennootschap wordt verricht. Dit volgt uit artikel 2:175 BW.
Aandeelhouder treedt op als feitelijk bestuurder?
Hoewel er voor aandeelhouders geen wettelijke aansprakelijkheid geldt, zijn zij niet helemaal vogelvrij. Als een aandeelhouder zich feitelijk gedraagt als bestuurder (feitelijk beleidsbepaler), kan hij net zoals formele bestuurders aansprakelijk worden gehouden. Wanneer er sprake is van feitelijk besturen verschilt per casus. Maar in de regel geldt dat de betrokkenheid als aandeelhouder bij het dagelijkse bestuur van een onderneming en de interne besluitvorming substantieel dient te zijn voordat aansprakelijkheid wordt aangenomen.
Bestuurder aansprakelijk bij ernstig verwijtbaar handelen
Voor beantwoording van de vraag of gedaagde in zijn hoedanigheid als bestuurder aansprakelijk is, dient te worden aangehaakt bij de heersende rechtspraak. In geval van benadeling van een schuldeiser van een vennootschap door het onbetaald en onverhaalbaar blijven van diens vordering, kan er naast de aansprakelijkheid van de vennootschap ook grond zijn om degene die als bestuurder heeft bewerkstelligd of toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt, aansprakelijk te houden. Hiervoor is vereist dat het handelen ten opzichte van de schuldeiser zodanig onzorgvuldig was dat hem daarvan persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt.
Hogere eisen aansprakelijkheid bestuurder
De rechtbank benadrukt dat voor het aannemen van aansprakelijkheid van een bestuurder naast de vennootschap hogere eisen gelden dan in het algemeen het geval is. Een hoge drempel voor aansprakelijkheid van een bestuurder tegenover een derde wordt gerechtvaardigd door de omstandigheid dat ten opzichte van de wederpartij primair sprake is van handelingen van de vennootschap en door het maatschappelijk belang dat wordt voorkomen dat bestuurders hun handelen in onwenselijke mate door defensieve overwegingen laten bepalen.
