Bij onenigheid over de oplevering kan de opdrachtgever van een aannemer (los van eventuele contractuele boetes) alleen nakoming van de aanneemovereenkomst vorderen. Als de aannemer in verzuim is, kan naast nakoming ook schadevergoeding worden gevorderd. De opdrachtgever kan dan zelfs afzien van nakoming en alleen vervangende schadevergoeding vorderen. Die schadevergoeding ‘vervangt’ dan als het ware de nakoming en van de vergoeding kan dan een andere aannemer worden betaald die de klus afmaakt. Advocaat bouwrecht Marco Guit bespreek een recent arrest van het gerechtshof Amsterdam.
Hoofdregel: verzuim vereist ingebrekestelling
De hoofdregel voor verzuim is dat er een ingebrekestelling wordt gestuurd, maar aandacht is vereist: verzuim kan soms ook zonder ingebrekestelling intreden. De eiser in deze zaak had de aannemer opdracht gegeven om zijn woning (grootschalig) te verbouwen. De totale aanneemsom bedroeg 292.000 euro. Onder die verbouwingswerkzaamheden vielen onder meer het plaatsen van badkamers, installeren van een alarminstallatie en aanleggen van vloeren door de gehele woning.
Diverse oplevergebreken
Het werk is vijf maanden te laat opgeleverd. Vóór oplevering heeft de opdrachtgever al aangegeven dat er diverse tekortkomingen in het werk zijn. Zo waren de vloeren niet vlak, zijn niet alle deuren voorzien van magneetcontacten voor het alarm, is voegwerk in één van de douches gescheurd waardoor water achter de tegels loopt en is het afschot van een douche onvoldoende. De opdrachtgever schort daarom betaling van ongeveer 45.000 euro aan facturen op.
Rechtbank wijst vordering af: hoger beroep
In eerste aanleg vordert de aannemer betaling van dat bedrag. De opdrachtgever stelt een tegenvordering in en vordert niet nakoming van de overeenkomst (verhelpen gebreken), maar vervangende schadevergoeding. De rechtbank wijst die vordering af en de opdrachtgever gaat in hoger beroep.
Gerechtshof: verzuim zonder ingebrekestelling
In hoger beroep overweegt het hof als volgt. De opdrachtgever heeft bij diverse gelegenheden, zowel voorafgaand als na de oplevering, de gebreken schriftelijk aan de aannemer kenbaar gemaakt en opgesomd. De aannemer heeft die gebreken, en zijn gehoudenheid ze te herstellen, steeds van de hand gewezen.
Consequent afwijzende houding van aannemer
Het hof was daarom van mening dat de consequent afwijzende houding van de aannemer bij de opdrachtgever tot de volgende conclusie mocht leiden: ook een ingebrekestelling, waarbij de aannemer een redelijke termijn voor de nakoming zou worden gesteld, zou geen resultaat hebben. Het hof komt daarom tot de conclusie dat verzuim (op grond van artikel 6:83 sub c BW) zonder ingebrekestelling is ingetreden. Gevolg is dat de aannemer alsnog schadeplichtig is jegens de opdrachtgever. De aannemer wordt veroordeeld om de kosten die de opdrachtgever voor het herstel van de gebreken heeft moeten maken te betalen aan de opdrachtnemer.
Niet alle schade vergoed: risico opdrachtgever
Wat nog opvalt aan deze uitspraak is dat de aannemer niet alle schade aan de opdrachtnemer hoefde te vergoeden. De kosten verbonden aan het demonteren, opslaan en opnieuw monteren van de keuken en van een kastenwand (in totaal circa 15.000 euro), komen niet voor vergoeding in aanmerking. Hoewel die werkzaamheden noodzakelijk waren omdat de tegelvloer in de keuken en de parketvloer onder de kastenwand opnieuw moesten worden gelegd, overweegt het hof dat het in de risicosfeer van de opdrachtgever lag om de keuken en de kastenwand, door een derde partij, op een (nog) niet geschikte vloer te laten plaatsen.
Advocaat bouwrecht voor nakoming en schadevergoeding
De slotsom is in elk geval dat u er als aannemer op bedacht bent dat verzuim ook zonder ingebrekestelling kan intreden. En dat dit gevolgen kan hebben voor de vraag of u nog in de gelegenheid moet worden gesteld gebreken te verhelpen, danwel of u inmiddels (ook) schadeplichtig bent geworden. Het op een juiste wijze in verzuim krijgen van een wederpartij is in ieder geval vaak doorslaggevend voor de uitkomst van een procedure en dient bij twijfel dus expliciet te gebeuren.
