alternatieve manieren van geschillenbeslechting

Een procedure voor de overheidsrechter is niet de enige oplossing voor aandeelhoudersconflicten. Arbitrage en mediation zijn belangrijke alternatieve routes, vooral wanneer partijen vertrouwelijkheid wensen of er belang bij hebben hun commerciële relatie te behouden.

Arbitrage is een vorm van bindende geschillenbeslechting buiten de gewone rechter om, doorgaans door één of drie arbiters die partijen zelf aanwijzen of door een arbitrage instituut (bijvoorbeeld via het NAI of de ICC). Voordelen van arbitrage zijn dat procedures vaak sneller en vertrouwelijk zijn, en arbiters specifieke expertise kunnen hebben in het ondernemingsrecht (of een ander relevant rechtsgebied of industrietak). In aandeelhoudersovereenkomsten wordt daarom ook vaak arbitrage overeengekomen. Partijen kunnen in hun contract afspreken dat alle geschillen tussen hen door arbitrage beslist worden, waardoor de overheidsrechter in beginsel niet bevoegd is. Zo’n arbitragebeding moet duidelijk en door alle betrokkenen aanvaard zijn. In de praktijk zien we regelmatig arbitrage over bijvoorbeeld een gedwongen verkoop of de waardering van aandelen bij uittreding. Een arbitragebeding kan echter niet strekken tot onbevoegdheid van de Ondernemingskamer in een enquêteprocedure, zodat ook in het geval er arbitrage is overeengekomen, deze route een processuele mogelijkheid blijft.

Een heel andere benadering voor de beslechting van een aandeelhoudersgeschil is door mediation: hierbij proberen de aandeelhouders onder begeleiding van een neutrale mediator zelf tot een oplossing te komen. Mediation is vertrouwelijk en vrijwillig, maar partijen kunnen in de aandeelhoudersovereenkomst of in statuten afspreken om in het geval van een geschil eerst mediation te betrachten, alvorens een procedure te starten. Vooral bij familiebedrijven of langdurige samenwerkingen kan mediation veel waarde hebben om de communicatie te herstellen en creatieve oplossingen te verkennen die in een procedure misschien niet bereikt kunnen worden. Soms wordt mediation ingezet voordat juridische procedures worden opgestart, maar soms ook (al dan niet op aandringen van de rechter of de Ondernemingskamer) tijdens een procedure. De Ondernemingskamer vraagt bij een enquêteverzoek vaak aan partijen of zij al een poging tot schikken of mediation hebben ondernomen​ en faciliteert dit actief.

AMS Advocaten adviseert cliënten regelmatig over het opnemen van mediation- en arbitrageclausules in overeenkomsten, en staat aandeelhouders bij in arbitrage en mediation. Een oplossing via mediation kan ervoor zorgen dat goede onderlinge verhoudingen zoveel mogelijk gewaarborgd blijven en kosten zoveel mogelijk beperkt, terwijl arbitrage of procedurele stappen soms nodig zijn om voldoende druk te zetten. Wij bieden begeleiding van het onderhandelen over een regeling (in mediation) tot scherp procederen in de rechtszaal of in arbitrage – steeds met oog voor zowel het juridisch gelijk als een duurzame en realistische oplossing.