Deskundige treedt buiten opdracht: vernietiging van bindend advies?

Een bindend advies kan een effectieve vorm van alternatieve geschillenbeslechting zijn. Een derde, meestal een deskundige, brengt in opdracht van de betrokken partijen een advies uit over een geschil. Partijen zijn contractueel gehouden het advies na te komen want het bindend advies is een soort van vaststellingsovereenkomst. En net zoals bij elke vaststellingsovereenkomst kan een rechter deze niet eenvoudig terzijde schuiven. In dit blog legt advocaat procesrecht Marco Guit uit wanneer een bindend advies voor vernietiging in aanmerking komt.

Wanneer is bindend advies vernietigbaar?

Een bindend advies is vernietigbaar als gebondenheid daaraan in verband met de inhoud of wijze van totstandkoming daarvan in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. De regel is echter dat partijen aan een bindend advies gebonden zijn.

Ernstige gebreken in motivering

Vernietiging van een bindend advies komt pas aan de orde als er ernstige gebreken zijn in de beslissing en/of als fundamentele beginselen van het procesrecht bij de totstandkoming zijn geschonden. Zo zal de beslissing voldoende gemotiveerd moeten zijn.

Bindend advies bij bouwgeschil

In een recente zaak waren een aannemer en een opdrachtgever in geschil over de eindafrekening. De opdrachtgever had in verband met gebreken de opdracht opgezegd. Partijen besluiten om een bindend advies van een deskundige te vragen.

Reikwijdte opdracht deskundige

De deskundige krijgt de opdracht om voor dit advies de woning op te nemen, de nog uit te voeren werkzaamheden te begroten en de afrekening van de aannemer vast te stellen. Uitgangspunt bij het bindend advies is artikel 11 lid 5 van de toepasselijke AVA-1992. In dit artikel is -kort gezegd- bepaald dat bij opzegging de opdrachtgever aan de aannemer de aanneemsom moet betalen, vermeerderd met de kosten die hij als gevolg van de niet voltooiing heeft moeten maken en verminderd met de voor hem door de beëindiging bespaarde kosten.

Aannemer vordert vernietiging

De deskundige brengt zijn bindend advies uit. De aannemer heeft echter kritiek op (de totstandkoming van) het rapport. De aannemer schakelt een advocaat in en vordert vernietiging van het bindend advies bij de civiele rechter. In eerste aanleg wordt de vordering afgewezen. In hoger beroep vernietigt het hof het bindend advies alsnog en wel hierom.

Verkeerde berekening kosten

In eerste instantie is het hof van mening dat de deskundige grondig onderzoek heeft gedaan in het kader van zijn advies. Niettemin constateert het hof een gebrek. Bij de vaststelling van de eindafrekening heeft de deskundige de kosten berekend van de nog niet (of niet deugdelijk) uitgevoerde werkzaamheden. Deze kosten zijn in mindering gebracht op de aanneemsom waarop de aannemer nog recht heeft. Echter, de deskundige is hierbij uitgegaan van commerciële prijzen in plaats van de kosten die de aannemer zich heeft bespaard door de werkzaamheden niet zelf uit te voeren.

Hof: vernietiging bindend advies

De bindend adviseur heeft volgens het hof de afspraken die partijen zijn overeengekomen ten aanzien van het advies uit het oog verloren. De deskundige is op een cruciaal onderdeel buiten zijn opdracht getreden. Daaruit volgt dat de bindend adviseur zijn beslissing evenmin voldoende heeft gemotiveerd. Het hof gaat over tot vernietiging van het advies.