Moeder procedeert regelmatig tegen haar kinderen. Kan procederen onrechtmatig zijn? Advocaat procesrecht legt uit!

Het Nederlandse recht is zo geregeld dat een partij die een reguliere civiele procedure verliest de (geforfaiteerde) proceskosten van de wederpartij moet betalen. Proceskosten bestaan uit onder meer advocaatkosten en griffierecht. Het forfait van de proceskostenveroordeling is bijna altijd lager dan de werkelijk gemaakte kosten. Er zijn echter uitzonderingsgevallen waarbij een rechter kan oordelen dat een verliezende partij de werkelijk gemaakt proceskosten van een wederpartij moet vergoeden. Dat komt bijna nooit voor. Advocaat procesrecht Thomas van Vugt bespreekt een opmerkelijke zaak waarin een rechter besloot om een partij te veroordelen tot betaling van de reële proceskosten.

Moeder dagvaardt zoon

Het ging in deze zaak om een moeder die haar zoon gedagvaard had. Uit de uitspraak van de rechter volgt ook dat deze moeder haar kinderen kennelijk vaker lichtvaardig in rechte betrok. De moeder vorderde in deze procedure van haar zoon terugbetaling van een bedrag, primair op grond van een beweerdelijke geldlening. Subsidiair vorderde zij een verklaring voor recht dat zij het bedrag geschonken had en de zoon te gelasten medewerking te verlenen aan het opstellen en ondertekenen van een schenkingsakte.

Onjuiste schulderkenning

De moeder vorderde via haar advocaat betaling op grond van een schuldigerkenning die haar zoon had ondertekend. Op dezelfde dag van de ondertekening van de schuldigerkenning had moeder echter per e-mail bevestigd dat de schuldigerkenning niet klopte. De rechter vond om die reden dat de schuldigerkenning niet als onderbouwing van de lening kon worden beschouwd. Ook anderszins waren de vorderingen van de moeder volgens de rechtbank feitelijk niet onderbouwd zodat de rechter de vorderingen om die reden afwees.

Advocaat en reële proceskostenveroordeling

De zoon stelde zich via zijn advocaat in de procedure op het standpunt dat de moeder veroordeeld moest worden tot betaling van zijn daadwerkelijk gemaakte proceskosten omdat de moeder willens en wetens betaling vorderde van een vordering die, naar zij weet of moest weten, niet bestaat. De rechtbank stelde voorop dat voor een reële proceskostenveroordeling alleen reden is in geval van buitengewone omstandigheden, waarbij gedacht moet worden aan misbruik van procesrecht of een onrechtmatige daad. Wil een vordering tot betaling van reële proceskosten gehonoreerd worden, dan moet het dus echt om een uitzonderingssituatie gaan.

Onterecht procederen, onrechtmatige daad

De rechtbank vond in dit geval dat de moeder een onrechtmatige daad had gepleegd door haar zoon in rechte te betrekken voor een vordering waarvan elke feitelijke onderbouwing ontbrak en waarvan zij wist of moest weten dat die vordering niet kon kloppen. Om die reden vond de rechtbank dat de moeder de daadwerkelijk gemaakte proceskosten van de zoon moest vergoeden en veroordeelde zij de moeder tot betaling van ruim zesduizend euro aan proceskosten. De onrechtmatige procedure kwam de moeder dus duur te staan.