Let op! Dwingende bewijskracht van een overeenkomst ligt enkel in het origineel

Het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch oordeelt in hoger beroep over de kopie van een leveringsbon, waar het origineel van ontbreekt. Advocaat procesrecht Lennard Noordzij legt uit.

Feiten van de zaak

In deze kwestie gaat er van alles fout bij de levering van een keuken. De consument-koper koopt een keuken voor ongeveer € 16.000 van het merk Miton. Hij heeft dit bedrag volledig betaald. Bij de levering blijkt dat de keukenkasten groter zijn dan het keukenblad. De kasten zijn vervolgens 4,5 cm ingekort. Ook functioneert het veersysteem van de greeploze deuren niet naar behoren. Daarna komt koper er zelfs achter dat de keuken niet van het door hem bestelde merk Miton is, maar van het merk Aran. Daarnaar gevraagd, stelt de keukenhandelaar dat partijen na het sluiten van de koopovereenkomst tussen partijen zouden zijn overeengekomen om geen Miton-keuken, maar een keuken van het merk Aran te leveren. Hiertoe wijst de verkoper op een kopie van een ongedateerde opleveringsbon. 

Originele bon

Op deze kopie van de bon is door de koper met de hand geschreven “greepjes ontvangen”. Daarnaast is op de bon getypt: “CONFORM MONDELINGE OVEREENKOMST KEUKEN ZOALS NU GELEVERD GEACCEPTEERD (ARAN CUCINE SERIE LAB13)”. Tussen partijen staat vast dat de koper de originele bon heeft ondertekend. De koper stelt echter dat de hiervoor geciteerde tekst na zijn ondertekend door de keukenhandelaar op de bon is geplaatst. De keukenhandelaar zegt op zijn beurt dat deze tekst er al stond en dat koper expliciet heeft ingestemd met de levering van een Aran-keuken. 

Geschillencommissie Wonen

De kopers wenden zich tot de Geschillencommissie wonen met het verzoek om de koopovereenkomst te ontbinden, wat er op neer komt dat de keuken moet worden verwijderd door de keukenhandelaar. De Geschillencommissie wijst in een bindend advies dit verzoek af, met name vanwege de door kopers ondertekende opleveringsbon. 

Oordeel hof

Het hof oordeelt dat gebondenheid aan het bindend advies van de Geschillencommissie zowel gezien de wijze van totstandkoming als gezien de inhoud daarvan in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Naar het oordeel van het hof kan het bindend advies daarom niet in stand blijven. De geschillencommissie heeft ten onrechte in het geheel geen acht geslagen op de stelling van koper dat hij geen afschrift van de opleveringsbon heeft ontvangen. 

Wie moet bewijzen of de bon vals is?

Het hof licht vervolgens toe dat de opleveringsbon kwalificeert als akte – volgens de wet een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen – die in deze kwestie tussen partijen dwingend bewijs oplevert. Dat betekent dat er in beginsel van uit moet worden gegaan dat de tekst van de bon juist is, oftewel dat koper akkoord is gegaan met een Aran-keuken. Omdat kopers weerspreken dat de bon overeenkomt met het stuk dat door hen is ondertekend, is de hoofdregel volgens de Hoge Raad dat zij moeten bewijzen dat de bon vals is. 

Bewijskracht gelegen in het origineel

Deze hoofdregel van dwingende bewijskracht van de inhoud van de bon geldt echter alleen als het origineel van de betreffende akte beschikbaar is. Vast staat dat de keukenhandelaar niet meer over de originele opleveringsbon beschikt. Daarom heeft de bon slechts vrije bewijskracht. Dat betekent dat de rechter niet in beginsel ervan uit moet gaan dat de tekst van de bon juist is.

Conclusie

Het hof acht niet bewezen dat partijen afspraken dat in plaats van een keuken van het merk Miton, een keuken van het merk Aran zou worden geleverd. Omdat aan de kopie van de opleveringsbon slechts vrije bewijskracht toekomt, bewijst deze volgens het hof niet dat partijen hun afspraak ingrijpend veranderden. Een kopie kan namelijk gemanipuleerd worden. De keukenhandelaar moet daarom ongeveer € 15.000 met rente terugbetalen en de keuken verwijderen uit het huis van kopers.