Onderhandse verkoop verpande aandelen vordering in kort geding: hoe werkt het?

Een pandrecht wordt vaak gevestigd in combinatie met een geldlening. De pandgever leent een bedrag om bijvoorbeeld bedrijfsinventaris of aandelen te kopen en geeft de geldverstrekker een pandrecht op het gekochte goed. Zolang de pandgever de lening netjes afbetaald, is er niets aan de hand. Maar doet hij dit niet, dan kan de pandhouder het pandrecht direct uitwinnen door het goed te verkopen. Advocaat insolventierecht Hidde Reitsma bespreekt een recente zaak waarin de rechter oordeelde dat de pandhouder het nog niet verpande goed mocht verkopen.

Medewerkers aandeelhouder holding

De feiten in deze zaak waren als volgt. Juzzt Football is een vennootschap waarvan alle aandelen in handen zijn van een holding. De medewerkers van Juzzt Football zijn mede-aandeelhouders in de holding. Er treedt een nieuwe manager marketing aan. Ook hij mag aandelen kopen in de holding. Voor de koopprijs heeft hij een lening afgesloten met Juzzt Football. Ter zekerheid van afbetaling van de lening heeft de manager een pandrecht op de aandelen verstrekt aan Juzzt Football.

Opzegging opdracht

Na een tijdje besluiten Juzzt Football en de manager hun relatie te beëindigen. De overeenkomst van opdracht met de manager wordt opgezegd. Vervolgens bericht de advocaat van Juzzt Football aan de manager dat op grond van de aandeelhoudersovereenkomst de manager verplicht is de aandelen in de holding te koop aan te bieden. Er wordt door de holding € 99.000 geboden. De manager -die zelf € 180.000 heeft betaald- weigert medewerking.

Pandrecht uitwinnen

Juzzt Football wil nu haar pandrecht uitwinnen maar het uitgangspunt in de wet is dat een pandrecht wordt uitgewonnen door openbare verkoop. Indien de pandhouder het pand op een andere wijze wil verkopen (bijvoorbeeld middels onderhandse verkoop) dan zal hiervoor toestemming moeten worden gevraagd aan de voorzieningenrechter van de rechtbank (ex artikel 3:251 lid 1 BW). Juzzt Football start dus een kort geding en verzoekt via een advocaat de voorzieningenrechter onderhandse verkoop toe te staan.

Koopaanbieding aandelen

De rechter zegt eerst iets over de aandeelhoudersovereenkomst. Op grond hiervan heeft de manager de verplichting tot te koopaanbieding van aandelen in SPI Holding, indien hij de dienstverlening aan de vennootschap beëindigt, al dan niet vrijwillig. In dat geval koopt de vennootschap in principe zelf de aandelen in voor een bedrag gelijk aan maximaal de oorspronkelijke verkoopprijs, mits sprake is van ‘bad leaving’. Voorts is er in de aandeelhoudersovereenkomst een aparte bepaling opgenomen voor aandelen waarop een pandrecht is gevestigd. 

Pandgever al in verzuim?

De rechter overweegt dat voordat tot executie van het pandrecht kan worden overgegaan eerst zal moeten worden vastgesteld of de manager in verzuim is. Partijen verschillen hierover van mening en beroepen zich ter onderbouwing hiervan op de aandeelhoudersovereenkomst. Er is dus sprake van een geschil over de aandeelhoudersovereenkomst. In de aandeelhoudersovereenkomst is echter bepaald dat dergelijke geschillen dienen te worden beslecht door één adviseur die uitspraak zal doen in de vorm van een arbitraal vonnis dan wel een bindend advies. 

Vordering afgewezen: prematuur!

Pas als dan komt vast te staan dat Juzzt Football het recht van parate executie heeft, kan de voorzieningenrechter op verzoek van de pandhouder of de pandgever bepalen of de aandelen anders dan in het openbaar verkocht mogen worden. Met andere woorden, de rechter acht het verzoek van Juzzt Football prematuur en wijst de vordering af.