Een arbeidsovereenkomst hoeft (met een meerderjarige) niet schriftelijk te worden vastgelegd. Een mondelinge overeenkomst is ook geldig. Het bestaan van een dergelijke arbeidsovereenkomst is alleen wel moeilijker te bewijzen. Het hof Den Bosch vond in een recente uitspraak dat eiser niet kon bewijzen dat hij dienst was bij zijn zwager. Wat zijn eigenlijk de wettelijke vereisten voor een arbeidsovereenkomst? Arbeidsrecht advocaat Sander Schouten legt uit.
Wettelijke vereisten arbeidsovereenkomst
In de wet staat dat een arbeidsovereenkomst de overeenkomst is, waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Uit deze definitie zijn de drie essentialia van een arbeidsovereenkomst af te leiden. Er moet sprake zijn van arbeid, loon en gezagsverhouding.
Arbeid en loon
De werknemer is verplicht arbeid te verrichten. Dit kan zowel van geestelijke als lichamelijke aard zijn en zelfs het louter beschikbaar zijn (slaapdiensten, nachtwaker) is voldoende. Indien partijen bij het sluiten van de overeenkomst nimmer de bedoeling hebben gehad dat er arbeid zal worden verricht, is er geen sprake van een arbeidsovereenkomst. Loon is de bedongen tegenprestatie die de werkgever aan de werknemer voor de arbeid verschuldigd is. Loon wordt meestal in de vorm van geld betaald maar dit is niet vereist. Loon in natura is ook toegestaan (bijvoorbeeld het gebruik van een woning).
Gezagsverhouding
Het laatste criterium ziet op de ondergeschiktheid van de werknemer ten opzichte van de werkgever. Bij een arbeidsovereenkomst gaat het erom dat de werknemer de arbeid verricht in dienst van of volgens instructies van de werkgever. De werkgever moet het gezag hebben om de arbeidstaak nader in te vullen. Dat de werknemer een grote mate van vrijheid heeft of zelfs nooit aanwijzingen krijgt van zijn baas, doet niet aan het bestaan van een gezagsrelatie af. Het gaat erom dat de werkgever instructies kan geven. Als er betaald werk wordt verricht maar er is geen enkele sprake van een gezagsverhouding, dan spreken we van een overeenkomst van opdracht.
Monteur verricht werk in garage: arbeidsovereenkomst?
In de zaak die eindigde in een procedure voor het hof Den Bosch speelde het volgende. Eiser zou enkele jaren in dienst van zijn zus werkzaamheden in haar garage hebben verricht maar heeft hier nooit loon voor betaald gekregen (op enkele vermeende voorschotten na). Hij is daarom een loonvorderingsprocedure gestart. Omdat het bestaan van een arbeidsovereenkomst door de zus werd ontkend en er geen schriftelijk bewijs van was, werd eiser door het hof opgedragen te bewijzen (middels een getuigenverhoor) dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst.
Hof: geen sprake van loon of gezagsverhouding
Het hof oordeelde dat eiser niet geslaagd was in zijn bewijslevering. Weliswaar hadden de getuigen verklaard dat eiser inderdaad werkzaamheden had verricht in de garage (element arbeid aanwezig), niettemin was onvoldoende aangetoond dat eiser hierover loonafspraken had gemaakt met zijn zus. Evenmin was de aanwezigheid van een gezagsverhouding bewezen nu uit de getuigenissen bleek dat eiser kwam en ging wanneer hij wilde, met andere woorden volledig zijn eigen tijd indeelde.
Advocaat adviseert: zet afspraken op papier!
Wat er precies is afgesproken tussen de broer en zijn zus, weet niemand. Beide partijen hebben een eigen versie en het blijft een geval van “mijn woord tegen zijn woord” waarbij degene die belast is met de bewijslevering (meestal de eisende partij) in het nadeel is. Het is dan ook zeer aan te raden belangrijke afspraken (zoals een arbeidsovereenkomst) schriftelijk vast te leggen. De AMS advocaat arbeidsrecht kan u hierbij adviseren en een contract opstellen.
