De ontbinding van een rechtspersoon kan op verschillende manieren plaatsvinden. In deze blog bespreekt advocaat ondernemingsrecht Sjoerd Yntema de wijze van ontbinding, de daaropvolgende vereffening en de situatie waarin er, nadat de rechtspersoon is opgehouden te bestaan, nog schuldeisers of baten opkomen.
Ontbinden vennootschap
Artikel 2:19 BW geeft een limitatieve opsomming van de bestaande ontbindingsgronden. Ontbinding kan plaatsvinden:
- na een besluit van de algemene vergadering of in het geval van een stichting, van het bestuur, strekkende tot ontbinding;
- door het intreden van een gebeurtenis die volgens de statuten de ontbinding tot gevolg heeft;
- na faillietverklaring door hetzij opheffing van het faillissement wegens de toestand van de boedel, hetzij door insolventie;
- door het geheel ontbreken van leden in het geval van een vereniging, coöperatie of onderlinge waarborgmaatschappij;
- door een beschikking van de Kamer van Koophandel (KvK);
- door de rechter in de gevallen die de wet bepaalt.
Ontbinding door een beschikking van de KvK kan plaatsvinden indien – kort gezegd – sprake is van twee in artikel 2:19a BW genoemde ontbindingsgronden. Het gaat dan om de situatie waarin geen bestuurders staan ingeschreven, er geen jaarrekeningen worden gepubliceerd en geen belasting meer wordt betaald. Gevallen van ontbinding door de rechter zijn onder andere te vinden in artikel 2:20 BW en 2:21 BW. Het gaat om rechtspersonen waarvan de werkzaamheid of het doel in strijd is met de openbare orde, gebreken kleven aan de totstandkoming, statuten niet voldoen aan de eisen der wet of wanneer de rechtspersoon niet valt onder de wettelijke omschrijving van zijn rechtsvorm.
De ontbinding moet openbaar worden gemaakt door inschrijving in het handelsregister. Hiervan wordt door de KvK mededeling gedaan in de Staatscourant of op de website van de KvK.
Vereffening
Nadat de ontbinding is uitgesproken door de rechter of op een andere wijze is ingetreden, moet het vermogen van de rechtspersoon vereffend worden. In het geval van vrijwillige ontbinding, treden in beginsel de bestuurders als vereffenaar op. In andere gevallen benoemt de rechter de vereffenaars.
Vereffenaars maken de rechten van de rechtspersoon geldend, zorgen dat schulden worden voldaan en verdelen het overschot tussen de aandeelhouders. Gedurende de periode van vereffening wordt aan de naam van de rechtspersoon “in liquidatie” toegevoegd, zodat het voor iedereen duidelijk is dat de rechtspersoon ontbonden is.
Wanneer er op het tijdstip van ontbinding geen baten zijn, houdt de rechtspersoon ingevolge artikel 2:19 lid 4 BW per direct (dus zonder vereffening) op te bestaan. Dit is de zogenaamde turboliquidatie. In andere gevallen eindigt de vereffening op het moment dat geen aan de vereffenaar bekende baten meer aanwezig zijn. Op dat moment houdt de rechtspersoon op te bestaan.
Heropening vereffening
Het kan gebeuren dat, nadat de rechtspersoon is opgehouden te bestaan, nog een schuldeiser opkomt of dat van het bestaan van een bate blijkt. In dat geval kan de rechtbank op verzoek van een belanghebbende de vereffening heropenen en zo nodig een vereffenaar benoemen.
De belanghebbende dient een verzoekschrift in bij de rechtbank, die vervolgens zal beoordelen of de verzoeker voldoende belang heeft bij de heropening. De verzoeker moet aantonen dat er een niet vereffende bate is of, in het geval de belanghebbende een schuldeiser is, dat er liquidatiesaldo aan de rechthebbende is uitgekeerd dat kan worden teruggevorderd.
Rechtspersoon herleeft
Wanneer de rechtbank besluit de vereffening te heropenen en hiertoe een vereffenaar te benoemen, herleeft de rechtspersoon, maar uitsluitend met het doel de vereffening af te wikkelen. De vereffenaar is dan bevoegd van alle gerechtigden het te veel saldo terug te vorderen.
Advocaat ondernemingsrecht
Onze advocaten ondernemingsrecht hebben ruime ervaring op het gebied van ontbinding, vereffening en het heropenen van de vereffening en adviseren en procederen hierover geregeld.
