Overheidsaansprakelijkheid

Overheidsaansprakelijkheid ziet op de aansprakelijkheid van de overheid voor schade die burgers door handelen van de overheid lijden.

Er kan sprake zijn van overheidsaansprakelijkheid bij een onrechtmatige overheidsdaad maar ook bij sommige rechtmatige handelingen van de overheid.

Onrechtmatige overheidsdaad

Iemand die een onrechtmatige daad pleegt jegens een anders is aansprakelijk voor de schade die daardoor is ontstaan. Ook de overheid kan onrechtmatig handelen. Dit wordt een onrechtmatige overheidsdaad genoemd en wordt aan de hand van het algemene artikel voor onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW) beoordeeld. Voorbeelden van onrechtmatige overheidsdaden zijn: het niet nakomen van bepaalde toezeggingen, in strijd handelen met (door toezeggingen) bij de burger opgewekt vertrouwen of het geven van onjuiste informatie. Maar ook feitelijke daden zoals gevaarzetting of hinder kunnen onder omstandigheden worden aangemerkt als onrechtmatig.

planschade

Niet alleen onrechtmatig overheidshandelen kan tot schade leiden. Ook als de overheid op rechtmatige wijze bepaalde besluiten neemt of uitvoert, kan een burger hier schade van ondervinden. Bijvoorbeeld de wijziging van een bestemmingsplan of  wijziging van het gebruik van (nabijgelegen) openbare ruimte kan waardevermindering opleveren voor een burger/ondernemer. Deze schade wordt planschade genoemd en kan voor vergoeding in aanmerking komen. De Wet Ruimtelijke Ordening (artikel 6.1) biedt in dit geval de mogelijkheid van tegemoetkoming.

nadeelcompensatie

Daarnaast kan er een aansprakelijkheid op de overheid rusten als een burger of ondernemer onevenredige schade oploopt als gevolg van de rechtmatige uitoefening van overheidstaken (bijvoorbeeld de afsluiting van een weg). De schadevergoeding in dit geval wordt ook wel nadeelcompensatie genoemd.