iPad voor € 15 in Italië — aantrekkelijke aanbieding of een foutje?

Vandaag berichtte NRC Handelsblad dat duizenden mensen afgelopen week bij de Italiaanse MediaMarkt nieuwe iPads hadden gekocht voor slechts € 15. Kort daarna berichtte de elektronicawinkel dat de lage prijs het gevolg was van een softwarefout op de website en verzocht zij de kopers de iPad terug te geven. Uit de media blijkt dat veel mensen dat niet van plan zijn. Advocaat verbintenissenrecht Onno Hennis beoordeelt of de kopers in juridische zin de iPad mogen houden, indien de kwestie naar Nederlands recht zou worden beoordeeld.

Leen Bakker

De kwestie in Italië roept interessante parallellen op met de zaak, die zich in de zomer van 2017 in Nederland voordeed. Toen bood Leen Bakker op haar website een hoogslaper die normaal 319 euro kostte aan voor een bedrag van 24 euro. Tienduizenden mensen kochten een bed. Ook toen gaf de verkoper aan dat de lage prijs het gevolg was van een softwarefout en annuleerde de bestellingen.

Rechtszaak

De zelf benoemde gedupeerden spanden vervolgens ook een rechtszaak aan waarin zij vorderden dat Leen Bakker alsnog verplicht zou worden om de hoogslapers uit te leveren. De voorzieningenrechter ging daar echter niet in mee. In het vonnis oordeelde zij dat er tussen de kopers en Leen Bakker geen overeenkomst tot stand was gekomen.

Totstandkoming overeenkomst

De rechter overwoog daartoe dat daarvoor vereist is dat een geldig aanbod wordt gedaan en dat dat aanbod ook is aanvaard. Zowel in de zaak met de iPads als bij Leen Bakker zat het probleem niet in de aanvaarding. De kopers willen graag het product tegen een zeer lage prijs aannemen. De vraag is alleen of er een geldig aanbod is gedaan.

Geldig aanbod?

Leen Bakker stelde zich in de procedure – terecht – op het standpunt dat zij geen geldig aanbod had gedaan. Zij betoogde dat het nimmer haar wil was geweest om de hoogslaper voor een bedrag van 24 euro te verkopen. Haar verklaring (namelijk de aanbieding van 24 euro op de website) strookte dus niet met haar wil (om de hoogslaper voor de oorspronkelijke prijs te verkopen). Dat de hoogslaper tegen grote korting werd verkocht was slechts het gevolg geweest van softwareproblemen (die zij in de procedure ook kon aantonen).

Gerechtvaardigd vertrouwen

Niettemin kan een aanbod dat is gedaan ondanks dat de wil daartoe ontbreekt in sommige gevallen als geldig worden aangemerkt. Daarvoor is vereist dat de betreffende koper gerechtvaardigd erop mocht vertrouwen dat de aanbieding wel zo bedoeld was.

Maatstaf

Bij de beoordeling of sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen geldt als maatstaf de gemiddeld geïnformeerde consument. Van een dergelijk persoon mag worden verwacht dat hij enig onderzoek doet naar de gehanteerde prijzen voor dezelfde of vergelijkbare producten. Als de prijs in extreme mate afwijkt van de reguliere prijs, dan wordt verondersteld dat de consument weet dat het een vergissing is.

Black Friday

De Italiaanse kopers stellen kennelijk dat zij er wel op mochten vertrouwen dat de iPad 15 euro kostte, omdat het een Black Friday deal was. Uit de uitspraak in de Leen Bakker-zaak volgt dat dat het niet anders maakt. Ook daar betoogden de kopers dat Leen Bakker een prijsstunter is en extreme kortingen toepaste, maar daar ging de rechter niet in mee. Leen Bakker had voldoende snel duidelijk gemaakt dat het om een foutje ging.

Levering

Een groot verschil met de Leen Bakker-zaak is evenwel dat in Italië een groot deel van de iPads al lijkt te zijn uitgeleverd. Dat maakt het voor de Italiaanse MediaMarkt wel lastiger. Zij zal namelijk het initiatief moeten nemen om de iPads terug te krijgen bij consumenten die deze niet vrijwillig teruggeven. In beginsel moeten zij daarvoor individuele procedures voeren, die vanzelfsprekend de nodige juridische kosten zullen meebrengen. Naar verwachting zullen die kosten van die procedures de waarde van de iPad zelfs overstijgen.

Conclusie

Hoewel het goed mogelijk is dat het Italiaanse contractenrecht op bepaalde punten afwijkt van het Nederlandse recht, lijkt het aannemelijk dat de uitkomst is dat de Italiaanse kopers de iPad moeten terugleveren aan de MediaMarkt. Tegelijkertijd gaat mogelijk het aloude adagium van “recht hebben is nog niet recht krijgen” op en zal het nog wat voeten in de aarde hebben voordat MediaMarkt de iPads terugheeft.