Uitkoop van minderheidsaandeelhouder: hoe gaat dat in zijn werk?

De Nederlandse wet biedt in verschillende situaties de mogelijkheid voor aandeelhouders met een belang groter dan 95% om de resterende aandeelhouders – ook tegen hun wil – uit te kopen. Advocaat Ondernemingsrecht Onno Hennis legt in deze blog de hoofdregels daarover uit.

Uitkoopprocedure

Er bestaan verschillende grondslagen voor deze gedwongen uitkoop. Zo bestaan er de normale uitkoopregelingen voor de NV en de BV en is er een specifieke uitkoopregeling voor beursgenoteerde vennootschappen die van toepassing is als een bieder middels een openbaar bod tenminste 95% van de aandelen heeft verworven.

Voorwaarden

De vordering tot uitkoop wordt via een dagvaarding ingesteld bij de Ondernemingskamer. De meerderheidsaandeelhouder moet aantonen dat hij op het moment van de dagvaarding alleen of tezamen 95% of meer van het aandelenkapitaal in eigendom heeft. In sommige gevallen kan het ingewikkeld zijn het precieze percentage vast te stellen. Maar als de drempel is gehaald, dan wordt de vordering tot uitkoop in beginsel toegewezen.

Zelden afwijzing

De enige reden om de vordering af te wijzen is als de uitkoop tot ernstig stoffelijk nadeel zal leiden voor de minderheid, de minderheid een bijzonder zeggenschapsrecht heeft of als de meerderheidsaandeelhouder afstand van recht tot uitkoop heeft gedaan. Daarvan is eigenlijk nooit sprake. In de literatuur wordt ook nog wel betoogd dat de minderheidsaandeelhouder(s) onder uitzonderlijke omstandigheden zouden kunnen betogen dat de vordering tot uitkoop misbruik van (proces)recht oplevert of in strijd is met de redelijkheid en billijkheid. Tot nog toe is daar echter geen jurisprudentie over.

Uitkoopprijs

Waar het in de uitkoopprocedures eigenlijk altijd om gaat is de prijs voor de aandelen. De uitkoper wil uiteraard een zo laag mogelijke prijs betalen, terwijl de minderheidsaandeelhouders belang hebben bij een zo hoog mogelijke prijs. De uitkoper zal in de regel bij de vordering een waarderingsrapport aanhechten op basis waarvan hij stelt dat de uitkoopprijs niet hoger zal mogen zijn dan de uitkomst in het waarderingsrapport.

Eigen onderzoek OK of aanwijzing deskundige

Een dergelijk waarderingsrapport is vanzelfsprekend in beperkte mate objectief. Daarbij komt dat de minderheid vaak geen tot weinig informatie heeft om de uitkomsten van het waarderingsrapport te toetsen. Weliswaar beoordeelt de Ondernemingskamer vaak zelf al de bruikbaarheid van het waarderingsrapport, maar acht zich op basis van één (niet-onafhankelijk) onderzoek onvoldoende voorgelicht over de prijs. In de regel wijst de Ondernemingskamer daarom één of meer deskundige(n) aan die verslag moeten uitbrengen over de waarde van de aandelen.

Twee fasen

Hierdoor kent de uitkoopprocedure eigenlijk altijd twee fasen. In de eerste fase bepaalt de Ondernemingskamer of de uitkoopvordering kan worden toegewezen en of zij zelf in staat is om de prijs te bepalen. Als dat laatste niet het geval is, wijst zij een deskundige aan. In de tweede fase van de uitkoopprocedure (na het deskundigenbericht) zullen partijen dan alleen nog maar discussiëren of de door de deskundige bepaalde prijs juist is.

Peildatum

Een belangrijke factor voor de waarde en daarmee de prijs van de aandelen is de te hanteren peildatum. In de jurisprudentie is inmiddels uitgemaakt dat de peildatum (indien aan de uitkoop geen openbaar bod vooraf is gegaan) zo dicht mogelijk moet liggen bij het moment van overdracht van de aandelen. Doorgaans is dat de datum van het arrest waarbij de Ondernemingskamer de vordering toewijst en een deskundige aanwijst.

AMS Advocaten: assistentie bij uitkoopprocedure

De advocaten hebben uitgebreide ervaring bij uitkoopprocedures. Zo hebben zij niet alleen minderheidsaandeelhouders bijgestaan in verschillende procedures, maar werken wij ook geregeld samen met financieel deskundigen die door de Ondernemingskamer worden aangewezen om de waarde van de aandelen te onderzoeken. Daardoor zijn wij goed in staat om partijen die te maken krijgen me deze procedure van advies te voorzien. Neem gerust contact met ons op!