Overheidsaansprakelijkheid door onjuiste mededeling

Op 6 januari 2012 heeft de Hoge Raad een interessant arrest gewezen over de aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid van een overheid wegens onjuiste mededelingen. Advocaat verbintenissenrecht Hidde Reitsma licht de uitspraak toe. 

Aansprakelijkheid overheid jegens projectontwikkelaar

Jaren geleden wilde een projectontwikkelaar een stuk grond op Curaçao ontwikkelen. Curaçao keurde daartoe een verkavelingsplan goed, maar stelde als voorwaarde dat een strook land gereserveerd zou blijven voor de aanleg van een weg. Die voorwaarde leverde een beperking van de eigendom Het het meest omvattende recht dat men op een zaak kan hebben. Eigendom is het recht om over een zaak (stuk grond, voorwerp, hoeveelheid geld enz.) naar eigen goeddunken te beschikken.
» Meer over eigendom eigendom van die grond op, want het stond de ontwikkelaar niet vrij de grond te bebouwen of in gebruik te laten nemen voor een ander doel dan het aanleggen van de weg. Het eilandsbestuur berichtte sindsdien – als de ontwikkelaar daarnaar vroeg – regelmatig dat de beperking nog steeds gold. In 2006 vorderde de ontwikkelaar medewerking van het eilandsbestuur aan de voor de weg benodigde grondtransactie, waarop het eiland plotseling aangaf dat werd afgezien van de aanleg van de weg.

De ontwikkelaar stelde zich toen op het standpunt dat het eiland  onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig heeft gehandeld door de ontwikkelaar niet uit eigen beweging te bevrijden van de beperking op de eigendom (omdat – kennelijk – al veel langer duidelijk was dat de weg er niet zou komen).

De rechtbank wijst de vordering toe, maar in hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep wordt de vordering alsnog afgewezen. In hoger beroep voert Curaçao aan dat het verkavelingsplan (waaruit de beperking voortvloeit) nooit is goedgekeurd, zodat de ontwikkelaar daaraan dus ook nooit gebonden is geweest. Het Hof oordeelt “dat het van groot belang is dat regels inzake bevoegdheid en formele besluitvorming strikt in acht worden genomen“. Het feit dat het eiland 25 jaar lang handelde alsof het besluit wel was genomen, deed daaraan volgens het Hof kennelijk niet af.

Is overheid aansprakelijk voor ten onrechte gedane onjuiste mededelingen?

Deze vraag lijkt retorisch, maar het antwoord dat de Hoge Raad op deze vraag gaf is toch nog geen volmondig “ja”. Toch is deze uitspraak wel degelijk belangrijk.

De Hoge Raad vernietigde het vonnis in hoger beroep. Het oordeel van het Hof dat het eiland door haar handelen (of nalaten) niet uit onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad aansprakelijk kan zijn is ofwel onjuist, of het oordeel dat het eiland in de gegeven omstandigheden niet aansprakelijk was is onvoldoende gemotiveerd. De zaak is door de Hoge Raad terugverwezen naar het Hof, dat alsnog moet beslissen of het eiland in de gegeven omstandigheden onrechtmatig heeft gehandeld.

Hoewel nu dus duidelijk is dat een overheid in een situatie als deze niet per definitie niet aansprakelijk kan zijn, zal in die zaak nog wel een rol spelen dat het – naar vaste rechtspraak van het Hof – in een kleine gemeenschap als die van Curaçao van verhoogd belang is dat regels inzake bevoegdheid en formele besluitvorming strikt in acht worden genomen.

Wordt vervolgd, dus.