4 min lezen

intellectueel eigendomsrecht

Hidde Reitsma
Hidde Reitsma
Neem contact op

Wat is intellectueel eigendomsrecht?

Het eigendomsrecht biedt een eigenaar van een huis of een antieke vaas bescherming tegen onrechtmatige acties van derden: niemand mag dit huis of die vaas zonder toestemming gebruiken of meenemen. Maar wat als je een ontwerp voor een jurk hebt gemaakt, of een lied hebt geschreven, ben je dan ook beschermd tegen derden? Hoe kan je voorkomen dat derden dit ontwerp of lied zonder toestemming namaken? Hiervoor is het intellectueel eigendomsrecht (IE-recht) in het leven geroepen.

Verschillende IE-rechten

Intellectueel eigendomsrecht is de verzamelnaam voor rechten op intellectuele creaties. Denk aan o.m. muziek, merken, vormgeving, uitvindingen, teksten en foto’s. Onder het IE-recht vallen onder andere het auteursrecht, het merkenrecht, het handelsnaamrecht en het octrooirecht. Deze rechten zijn zowel in Nederlandse als internationale wetgeving vastgelegd.

Exclusief en absoluut recht

Kort gezegd komen deze rechten er op neer dat de maker het exclusieve recht heeft de betreffende intellectuele creatie (bv. de tekst of het ontwerp) te gebruiken, te verveelvoudigen en/of te exploiteren. Het intellectuele eigendomsrecht kan door de maker of rechthebbende in principe worden ingeroepen tegen iedereen die zonder toestemming de door het IE-recht beschermde creatie namaakt of gebruikt. Vereist is wel dat de intellectuele creatie tot uitdrukking is gebracht: er rust geen intellectueel eigendomsrecht op louter een idee. De creatie moet voor derden kenbaar zijn. Hieronder een samenvatting van de meest voorkomende IE-rechten:

Auteursrecht

Het auteursrecht beschermd werken van letterkunde, wetenschap of kunst. Artikel 1 Auteurswet bepaalt dat enkel de maker van een werk het recht heeft dit werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. Enkel werk van eigen, oorspronkelijk karakter dat het persoonlijke stempel van de maker draagt, komt in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming. Er zijn uitzonderingen op dit exclusieve recht bijvoorbeeld bij overname van teksten door de pers.

Merkenrecht

Een merk is een teken waarmee een bedrijf zijn producten of dienstverlening onderscheidt van andere producten. Dit kan een woordteken zijn zoals IKEA of Coca-Cola maar ook beeldtekens zoals het appeltje van Apple of het NS-symbool. Soms zijn zelfs kleuren en vormen ook een merk. Anders dan bij het auteursrecht, is een merk pas beschermd als deze is gedeponeerd. Voor merkenbescherming in Nederland moet het merk worden gedeponeerd bij het Benelux Merkenbureau. Voor wereldwijde bescherming kan het merk worden gedeponeerd bij het World Intellectual Property Organization (WIPO) in Genève.

Modellenrecht

Een model of tekening is het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel daarvan. Denk bijvoorbeeld aan een mooie lamp (of de voet daarvan), een koffiezetapparaat, kleding en willekeurig welk gebruiksvoorwerp. Vereist is wel dat het model of de tekening nieuw is en een eigen karakter heeft. Het modelrecht biedt bescherming tegen voortbrengselen van anderen waarin de tekening of het model is verwerkt of waarop de tekening of het model is toegepast. Een model of tekening kan men registreren. Dit is niet altijd nodig, maar de beschermingsduur van een geregistreerd model/tekening is langer en daarom soms verstandiger.

Handelsnaamrecht

Onder handelsnaam wordt verstaan de naam waaronder een onderneming wordt gedreven. Om misleiding of verwarring bij het publiek te voorkomen, geniet de ondernemer handelsnaambescherming. Dit houdt in dat een andere onderneming niet dezelfde handelsnaam mag gebruiken. Er zijn wel enkele voorwaarden aan de handelsnaam gesteld voordat deze ook beschermd is. Zo mag een handelsnaam zelf niet misleidend zijn (bv. Jansen B.V. als het slechts een eenmanszaak betreft). Voorts mag de naam geen inbreuk maken op een reeds bestaand merkenrecht of (nagenoeg) gelijk zijn aan een eerder door een ander bedrijf rechtmatig gevoerde handelsnaam. Een handelsnaam hoeft niet te zijn ingeschreven in het handelsregister om beschermd te zijn. Wel moet blijken dat de handelsnaam daadwerkelijk in het openbaar gevoerd wordt (op briefpapier, de gevel van het bedrijf, reclame-uitingen, et cetera). Overigens kan de bescherming regiogebonden zijn: café De Tap in Maastricht zal niet kunnen optreden tegen café De Tap op Terschelling. Hier geldt dat er geen verwarring bij het publiek te verwachten is.

Optreden tegen inbreuk op IE-recht

Als een derde inbreuk maakt op een IE-recht van de rechthebbende, dan zal de rechthebbende snel in actie moeten komen om zijn schade zoveel mogelijk te beperken. Het starten van een kort geding tegen de inbreukmakende partij ligt voor de hand. De rechthebbende kan vorderen dat de inbreukmaker wordt verboden nog verder inbreuk te maken, uiteraard op straffe van een dwangsom. Ook kan worden gevorderd dat reeds illegaal gemaakte kopieën uit de markt worden verwijderd en vernietigd. Verder zal er een schadevergoeding kunnen worden geëist. De schade kan betrekking hebben op misgelopen winst of imagoschade. Tot slot kunnen de juridische kosten worden gevorderd. Anders dan bij reguliere civiele zaken, kunnen bij IE-procedures de daadwerkelijk gemaakte juridische kosten worden gevorderd voor zover redelijk en evenredig. Als dus sprake is van een inbreuk op een IE-recht, dan kan dat dus heel gunstig, maar ook heel vervelend uitpakken. Goede voorlichting van een gespecialiseerde advocaat is daarom een must.

Intellectueel eigendomsrecht advocaat in Amsterdam

Bent u ondernemer en wilt u advies over hoe u uw producten of dienstverlening (merk, ontwerp of formule) het best kunt beschermen tegen illegale nabootsing, of bent u de artistieke maker van een intellectuele creatie en heeft u te maken met een inbreuk op uw IE-recht, dan helpen wij u graag verder. De AMS Advocaat heeft ruime ervaring op het gebied van IE-recht. Niet alleen kunnen we preventief optreden (adviseren over contracten) maar ook procederen als een inbreuk wordt vastgesteld.

Nieuws-
brief

Ravel Residence